16 -22 Mart 2012
Giriş
Barış ve Demokrasi Partisi ile Demokratik Toplum Kongresi’nin çağrısıyla 17 Mart 2012’de başlayıp, 25 Mart 2012’de sona ermesi öngörülen 129 merkezdeki Newroz Kutlamalarının İçişleri Bakanlığı’nın 15 Mart tarihli ve 337-2162/62258 sayılı genelgesi sonucu ilgili il valilikleri ve ilçe kaymakamlıkları tarafından, 21 Mart günü hariç diğer günlerdeki kutlamaların yasaklandığı 16 Mart 2012’de öğrenildi.
Newroz’un kitlesel olarak kutlandığı bütün merkezlerde mülkî amirlerin ve kolluk güçlerinin belirli bir modeli takip ettikleri gözlemlenmiştir. Önce tertip komitelerinin yaptıkları başvurular kabul edilmiştir. İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinin ardındansa tüm kutlamalar ya yasaklanmış ya da ertelenmiştir. Bu gerekçelere örnek olarak örneğin Ovacık’ta 18 Mart’taki etkinlik “Çanakkale anmasıyla aynı güne denk geldiği”, Batman’da 20 Mart’taki etkinlik için “belirlenen tarihler dışında kutlama yapılması, o özel günle ilgili amacı dışına çıkıldığı izlenimi vermektedir”, Şanlıurfa’nın ilçelerinde 20 Mart’ta yapılması planlanana etkinlikler ise “düzenlemek istediğiniz etkinliğin belirtilen tarihte ve saat aralığında yapılmasında milli güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlakın, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi ve ilçe genelinde huzur ve güvenliğin sağlanmasında sıkıntılar yaşanabileceği değerlendirildiğinden etkinliğin 21 Mart günü 12.00 ile 16.00 arasında yapılmak üzere ertelenmiştir” denilerek yasaklanmıştır.
İkinci aşamasında kutlamalar öncesinde düzenlenen ev baskınlarıyla birçok kişi gözaltına alınmıştır. Kutlamaların yapılacağı gün kolluk, Newroz Alanlarını ablukaya almış, basın açıklaması, kutlama ya da yürüyüş yapmak isteyen gruplara yoğun gaz bombaları ve tazyikli suyla saldırmıştır. Çıkan olaylarda birçok kişi yaralanmış ve gözaltına alınmıştır. Ardında da yeni ev baskınları gerçekleştirilmiştir. Çok sayıda kişi tutuklanmıştır. Bu raporda belirtilen gözaltı ve tutuklamalara ilişkin sayılar sadece Newroz Haftasını kapsamaktadır. Newroz nedeniyle gözaltı ve tutuklamalar devam etmektedir.
Newroz Kutlamalarında, hükümetin kolluk güçleri vasıtasıyla BDP Eşbaşkanları dahil, BDP ve bağımsız milletvekillerine yönelik şiddet uygulandığı, milletvekili dokunulmazlığına uyulmadığı, BDP’ye ayrımcı bir politika uygulandığı, Newroz Kutlaması yapmak isteyen Kürtlere yönelik düşmanca bir muamele yapıldığı, bunun merkezi bir ötekileştirme politikası olarak uygulandığı gözlemlenmiştir.
Bu rapordaki tespitlere dayalı olarak;
1. BDP’ye ve milletvekillerine ötekileştirme politikası uygulanmasından vazgeçilmelidir.
2. Kürtlere yönelik kolluk güçlerinin düşmanca tutumu etkili bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmalıdır. Bu ayrımcı politika terk edilmelidir.
3. Olaylarda yaşamını yitiren 2 kişi ile yaralanan 178 kişiyle ilgili olarak etkili soruşturma ve kovuşturma açılmalıdır.
4. İnsanların başta seyahat özgürlüğü olmak üzere, gösteri yapma, ifade ve örgütlenme özgürlüğü hakkını kısıtlayan ve yasaklayan içişleri bakanlığı genelgesi nedeniyle içişleri bakanının siyasi ve hukuki sorumluluğu bulunduğundan, bakanın istifa etmesi, etmemesi halinde ise azledilmesi gerekmektedir. Şayet bu talimatlar başbakan tarafından yaptırılmış ise hükümet hakkında TBMM’de gensoru süreci başlatılmalıdır.
5. Gösterilerde göstericiler üzerine yoğun bir şekilde kullanılan kimyasal ajanlardan üretilmiş silah kullanılmasına son verilmelidir. Gaz bombaların neden öldürme ve yaralama fiilleri giderek artmaktadır. Bu vahim gelişme artık görülmelidir.
6. Bu yılki Newroz Kutlamalarından ders alınmalı, Ortadoğu ve Asya halklarının geleneksel yenigün bayramı olan Newroz Kutlamaları bir daha yasaklanmamalıdır.
NEWROZ RAPORU – İL İL AYRINTILI VERİLER
ADANA
16 Mart günü Newroz öncesi 40 kişi gözaltına alınmıştır.
21 Mart günü Adana’nın Seyhan İlçesi Dağlıoğlu Mahallesi Karasu Kavşağı’nda kutlama yapıldı. 19 Mart’ta Yüreğir İlçesi 19 Mayıs Mahallesi’nde Newroz kutlandı.
Karataş Kadın Cezaevi’nde 21 Mart günü Newroz’u kutlamak isteyen kadın mahpuslara çok sert müdahale edildiği Avukat Şiar Rişvanoğlu’na 23 Mart günü yapılan avukat görüşü sırasında aktarılmıştır. Müdahale sırasında mahpuslardan Remziye Erdem sinir krizi geçirdiği; Emine Eren’in ise darp edildiği belirtilmiştir. Olaydan sonra 6 mahpusun sürgün edildiği ifade edilmiştir.
ADIYAMAN
Adıyaman’ın Kâhta ilçesinde 20 Mart günü kutlanması planlanan Newroz, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi nedeniyle yasaklandı.
AĞRI
Ağrı’nın Patnos, Tutak, Eleşkirt ve Taşlıçay İlçelerinde 20 Mart günü kutlanmak istenen Newroz, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi gerekçe gösterilerek yasaklandı.
Ağrı’nın Tutak İlçesi’nde 20 Mart günü BDP İlçe binası önünde bir araya gelen ve Newroz’u kutlamak isteyen kitleye polis gaz bombaları ve tazyikli suyla müdahale etti. Yaşanan gerginlikte Recep Çelik adlı bir kişi gözaltına alındı.
Patnos İlçesi’nde 20 Mart günü Newroz alanına doğru yürüyüşe geçen binlerce kişiye polis gaz bombaları ve basınçlı suyla müdahale etti. Müdahaleye Molotofkokteyli ve taşlarla karşılık verildi. Jandarmanın da müdahale ettiği olaylarda 15 kişi gözaltına alındı. Gün boyunca devam eden olaylarda özelikle gaz bombasının isabet ettiği çok sayıda kişi yaralandı. Yaralıların Patnos Devlet Hastanesi’nde tedavi altına alındı.
Ağrı’nın Cumhuriyet Mahallesi’ne bağlı Yeni Van Caddesi üzerinde 18 Mart günü Newroz afişleri asan Nevzat Ayna, Mehmet Koçer ve Murat isimli soyadı öğrenilmeyen kişiler gözaltına alındı. Newroz afişlerine ilişkin toplama kararı gerekçe gösterilerek gözaltına alınanlar Ağrı Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü.
Ağrı merkezde 21 Mart günü Newroz kutlaması için BDP Ağrı İl binası önünde bir araya gelen kitle alana yürümek istedi. Yürümek isteyen kitle polis engeline takıldı. Kitle yürümekte direnerek, alana yürüyeceklerini dile getirdi. Bunun üzerine kitleyle polis arasında gerginlik yaşandı. Gerginlikte polis BDP Ağrı Milletvekili Halil Aksoy ve kitlenin üzerine tazyikli su ve gaz bombası attı. Müdahale üzerine dağılan kitle tekrar bir araya gelerek, Newroz’un kutlanacağı eski Saman Pazarı’na doğru yürüyüşe geçti. BDP Milletvekili Aksoy, kitleye müdahale etmek isteyen TOMA aracının önüne geçerek saldırıyı engellemeye çalışması üzerine, çevik kuvvet polisleri Aksoy’u darp etti. Aksoy’un darp edilerek yoldan çıkarılmasının ardından TOMA aracı yürüyüşe geçen kitleye tekrar müdahale etti.
ANKARA
18 Mart 2012 günü yapılmak istenen Newroz kutlaması İçişleri Bakanlığı tarfından yasaklanmıştır. Ankar’da Newroz kutlamalrı BDP Ankara İl Başkanlığı’nın bulunduğu Meşrutiyet Caddesinde bin kişilik bir kitle ile polis ablukasında kutlanmıştır.
ANTALYA
Alanya İlçesi’nde 20 Mart’ta gözaltına alınan F.Ş. (19) 22 Mart 2012’de tutuklandı.
Antalya’nın Kepez İlçesi Şafak Mahallesi’nde 19 Mart akşamı Newroz’u kutlamak için biraraya gelen yüzlerce yurttaşa yapılan polis müdahalesinin ardından gözaltına alınan 18 kişi ile 20 Mart’ta Antalya merkezde yapılan kutlamaların ardından gözaltına alınan 8 kişinin Antalya Emniyet Müdürlüğü’ndeki işlemlerinin ardından biri engelli diğeri çocuk olan 2 kişi serbest bırakılırken,26 kişiden 14’ü tutuklanmıştır.
ARDAHAN
Ardahan’ın Göle İlçesi’nde 20 Mart günü kutlanması planlanan Newroz, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi nedeniyle yasaklandı.
BATMAN
20 Mart’ta şehirlerarası otogar yanında bulunan Newroz Alanı’nda kutlanacak ve DTK Eşbaşkanı Ahmet Türk’ün katılacağı Newroz etkinliğine Batman Valiliği’nden “belirlenen tarihler dışında kutlama yapılması, o özel günle ilgili amacı dışına çıkıldığı izlenimi vermektedir” gerekçesiyle Newroz’un 20 Mart’ta yapılmasına izin verilmeyeceği Newroz Tertip Komitesi’ne bildirildi. Tebligatta ayrıca hava karardıktan sonra yapılmaya çalışılan etkinlik, eylem ve benzeri faaliyetlere de müsaade edilmeyeceği kaydedildi.
Gercüş İlçesi’nin Pınarbaşı Harmanları’nda 19 Mart günü yapılması planlanan Newroz Kutlamalarına İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi nedeniyle Gercüş Kaymakamlığı tarafından izin verilmedi. Newroz’un kutlanmaması için polis ilçede yoğun önlem alırken, sabah saatlerinde alanda hazırlık yapan BDP’li yöneticiler ve belediye meclis üyelerinden 10 kişi gözaltına alındı. Ayrıca Gerçüş’e Newroz Kutlamaları için getirilen BDP Batman İl Örgütü seçim otobüsüne yolda ruhsatı yok gerekçesiyle polis tarafından el konuldu. Otobüs şoförü Hasan Kurt ve otobüste bulunan iki kişi gözaltına alınıp, Gercüş Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü. Batman’dan Gerçüş’e gelen 3 minibüseyse, yol güzergâhı olmadığı gerekçesiyle polis ceza kesip geri gönderdi. Birçok köyden Newroz’a gelmek isteyen minibüslere kontrol noktalarında askerler tarafından ceza kesildiği ve ilçeye sokulmadığı bildirildi. Batman’dan giden takviye polis ekipleriyle Gercüş adeta ablukaya alındı. Sivil polislerin ilçede esnafları dolaşarak, Newroz Kutlamalarına katılmamalarını istediği ve aksi takdirde gözaltına alınacakları tehdidinde bulunduğu iddia edildi.
Batman’da Newroz kutlamalarına bir gün kala sabah saatlerinde Çamlıca Mahallesi’nde Fırat Dağıtım çalışanı Mevlüt Ayağ’ın evine baskın düzenlenirken; evde arama yapıldı. Yapılan aramanın ardından Ayağ, gözaltına alındı. Yavuzselim ve Huzur mahallelerinde düzenlenen baskınlarda, Ömer Dayan, Hudidan Ablığ ve Ercan Can adlı kişiler gözaltına alındı. Eşref Önen adlı yurttaşın da evine baskın düzenlendiği belirtilirken, gözaltının yaşanmadığı belirtildi. Kent genelinde düzenlenen baskınlarda toplam 12 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
Batman’da 20 Mart günü kutlanması planlanan Newroz, polisin engeline takıldı. Sabah saatlerinde kutlama yapılacak alana gitmek isteyen halk, polisin barikatlarıyla karşılaştı. Barikatları aşmaya çalışan kitleyle polis arasında çatışmalar yaşandı. Yaşanan çatışmaların ardından yeniden şehirlerarası otogar yanında bulunan Newroz Alanı’na gitmek için Koçerler Bulvarı’nda onbinlerce yurttaş toplandı. Aralarında Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanları Aysel Tuğluk ve Ahmet Türk, BDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan, Sol Parti’nin Avrupa Parlamentosu eski temsilcisi Feleknaz Uca ve Almanya’dan gelen Sol Parti Delegasyonu üyelerinin de bulunduğu onbinlerce kişi daha sonra yürüyüşe geçti. Yürüyüş güzergahındaki polis barikatları tek tek kaldırılmak zorunda kalırken, alanın girişindeki son polis barikatına gelen kitle bekleyişe geçti. Burada Tuğluk ve Türk’ün alana gireceklerine dair polis yetkilileriyle yaptığı görüşme sonuç vermedi. Bunun üzerine son barikatı da aşıp alana girmek isteyen ve aralarında DTK Eşbaşkanları ve vekillerin de olduğu onbinlerce kişiye polis gaz bombalarıyla müdahale etti.
Polis müdahalesinin ardından yeniden Newroz Alanı’nın girişinde toplanan onbinlerce yurttaşa polis tekrar sert müdahalede bulundu. Müdahale sonucunda Ahmet Türk baygınlık geçirdi. Hastaneye kaldırılmak istenen Ahmet Türk’ü resmî giysili bir polis memurunun darp etmesi sonucu, Ahmet Türk’ün sol gözünde morluklar oluştu. Olaylar devam ederken Türk, Dünya Hastanesi’ne kaldırıldı.
Sabah saatlerinden itibaren Koçerler Bulvarı’nda toplanan onbinlerce kişi Şehirlerarası Otogarı yanında bulunan Newroz Alanı’na girmek için polisle çatışırken, polisin ikinci müdahalesinin ardından toplanan binlerce kişi, Diyarbakır Caddesi’nden kent merkezine doğru yürüyüşe geçti. Diyarbakır Caddesi’nde polis kitleye müdahale etti. Müdahale sırasında Alaattin Okan (32) adlı yurttaş, gaz bombasının kafasına isabet etmesi sonucu ağır yaralandı. Beyin kanaması geçirdiği belirtilen Okan, Batman Bölge Devlet Hastanesi’nde yoğun bakıma alındı.
Kent genelinde yaşanan olaylarda 42’si çocuk 148 kişinin polis tarafından gözaltına alındığı öğrenildi. Olaylarda toplam 48 kişinin de çeşitli şekillerde yaralandığı belirtildi.
Batman’da 19 Mart’ta evlere yapılan baskınla gözaltına alınan ve Fırat Dağıtım çalışanı Mevlüt Ayağ’ın da aralarında bulunduğu 12 kişi İl Emniyet Müdürlüğü’ndeki işlemlerinin ardından 22 Mart günü savcılığa çıkarıldı. Savcılığa ifade veren 12 kişi tutuklanma talebi ile mahkemeye sevk edildi. Ayağ’ın da aralarında bulunduğu 12 kişi mahkeme tarafından “yasadışı gösteriye katıldıkları” gerekçesiyle tutuklandı.
Batman’da 20 Mart’taki Newroz Kutlamalarına izin verilmemesi sonucu yaşanan çatışmalarda gözaltına alınan 148 kişiden 42’si çocuk 116 kişi emniyetteki ifadelerinin ardından serbest bırakılırken; 32 kişi adliyeye sevk edildi. Almanya Sol Parti Delegasyonuyla birlikte gelen Özgür Politika Gazetesi Muhabiri Xededa Biçer ve BDP seçim aracı şoförü Hasan Kurt’un da olduğu 21 kişi savcılıkta serbest bırakılırken; 11 kişi tutuklama talebiyle nöbetçi mahkemeye gönderildi. Mahkemede ifadesi alınan 10 kişi, “polise taş attıkları” gerekçesiyle tutuklanarak Batman M Tipi Kapalı Cezaevi’ne gönderilirken, 1 kişi ise, tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
BİNGÖL
Bingöl’ün Solhan İlçesi’nde 18 Mart’ta, Kığı ve Genç İlçelerinde 19 Mart’ta, Karlıova İlçesi’nde 20 Mart’ta kutlanmak istenen Newroz, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi üzerine kaymakamlıklar tarafından yasaklandı.
Karlıova İlçesi’nde sabahın erken saatlerinden itibaren BDP Karlıova İlçe Binası önünde bir araya gelen yüzlerce kişi, yaktıkları ateş etrafında halaylar çekerek sloganlar attı. Konuşmaların ardından Newroz kutlaması sona erdi. Bu arada ifadesi olduğu gerekçesiyle BDP Bingöl İl yöneticilerinden Sıddık Yurtsever, Karlıova’ya doğru gelirken Kervansaray’da gözaltına alındı.
21 Mart’ta Bingöl il merkezinde kutlanan Newroz programı için Solhan İlçesi’nden gelen araçlar Bingöl girişindeki Kaleönü Mevkiî’nde kolluk tarafından durdurulmuş, yapılan kimlik kontrolünden sonra Tahsin Tunç’a ait 12 KM 0249 ve Abdullah Uslu’ya ait 12 D 0068 plakalı araçların her birine 58 TL. trafik cezası yazıldı. Ayrıca araçlarda bulunan BDP bayraklarına el konuldu.
Öte yandan Bingöl genelinden Newroz öncesi ve sonrası toplam 18 kişi gözaltına alınırken, 7 kişi tutuklandı.
BİTLİS
Bitlis merkezde ve Ahlat İlçesi’nde 20 Mart günü kutlanmak istenen Newroz mitingi valilik tarafından yasaklandı. Yasağa rağmen Newroz’u kutlamak isteyen halkla polis arasında çatışma yaşandı. Kitleye müdahale eden polis, 7 kişiyi gözaltına aldı.
DİYARBAKIR
İHD Diyarbakır Şube Newroz kutlamalarını yöneticileri vasıtasıyla gözlemlemiştir.
BDP Newroz kutlamalarını, Diyarbakır’da 18 Mart pazar günü merkez Bağlar İlçesi’ndeki Newroz alanında kutlamak için Diyarbakır Valiliği’ne başvurdu. Diyarbakır Valiliği, kutlamanın 18 Mart’ta yapılamayacağını açıkladı. Vali Mustafa Toprak, yaptığı açıklamada, Newroz kutlamalarının günü olan 21 Mart’ta yapılacağını belirterek, daha önce BDP’nin 18 Mart günü yapılmasına ilişkin talebin kabul edilmediğini açıkladı.
Diyarbakır’da 16 Mart günü Newroz öncesi 10 kişi gözaltına alınmıştır. 17 Mart günü Muradiye, Fatih ve Körhat Mahallelerinde gece saatlerinde birçok eve baskın düzenlendi ve 7 kişi –adları öğrenilebilenler: Yakup Çiçek, Veysi Güldan, Remzi Yıldız ve Ramazan Yanan- gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi konusunda bilgi alınamazken 7 kişi Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü.
Diyarbakır Newrozuna davetli olan çok sayıda demokratik kitle örgütü, sivil toplum örgütü ile siyasi parti temsilcileri BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ile birlikte BDP İl Binasından itibaren aynı otobüste kutlamaların yapıldığı alana gitmiş ve birlikte dönmüşlerdir.
Diyarbakır’da 18 Mart günü kutlanması planlanan Newroz bayramı için Bağlar, Kayapınar ve Sur İlçelerindeki birçok mahallede toplanan kitle, polisin Newroz alanına gitmesine izin vermemesi üzerine BDP İl binası önünde toplandı. İl binası önünde toplanan on binlerce kişi, ateşler yakarak halay çekmeye başladı. BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve BDP’li vekillerle ile beraber kitle Newroz Alanı’na gitmek için il binasına geldi. Demirtaş ve vekiller, BDP otobüsüne binerek kitle de otobüsün arkasından Newroz Alanı’na gitmek için yürüyüşe geçti. Polis, BDP İl binası çevresini TOMA ve Akrep tipi araçlarla barikatlar kurarak, gaz bombaları ve tazyikli suyla müdahale etti. Kitle de polise taşlarla karşılık verdi.
Öte yandan Diyarbakır’ın girişinde Sabri Petrol’ün bulunduğu yerde Batman, Bismil, Siirt başta olmak üzere çok sayıda merkezden gelen binlerce araç durduruldu. Araçlara çok yüklü miktarda cezalar kesildi. Halkın hiçbir koşulda Diyarbakır’a bırakılmayacağını söyleyen ve bunun valiliğin emri olduğunu belirten polis, binlerce kişinin yürümek istemesi üzerine kitleye müdahale etti.
Bağlar ilçesindeki Sento Caddesi’nde, Newroz’a gitmek isteyen kitleye polis gaz bombalarıyla müdahale etti.
Newroz alanının girişindeki Yeni Hal Kavşağı’nda toplanan kitleye burada barikat kuran polis müdahalede bulundu.
Diyarbakır merkezinde düzenlenen Newroz kutlamasına katılmak isteyen ve sabah saatlerinden itibaren Silvan’dan yola çıkan binlerce kişi, Bölge Trafik Müdürlüğü önünde polisin barikatıyla karşılaşarak Diyarbakır’a geçişleri engellendi. Yer yer polis ile kitlenin arasında çatışma çıktığı bildirilirken, polisin kitleye ateş ettiği ileri sürüldü. Polisin müdahalesi sonucu 2 kişinin yaralandığı ve ambulanslarla hastaneye götürüldüğü belirtildi. Lice, Kocaköy, Kulp, Hani ve Karaçağlı Köyü başta olmak üzere Silvan yolu üzerinden Diyarbakır’a Newroz alanına gelmek isteyen halka da polis müdahale ederek Diyarbakır’a girişlerine izin vermedi.
Sur İlçesi Melikahmet Caddesi’nde Newroz alanına gitmek isteyen gruplar polisin barikatıyla karşılaştı. Polisin barikatını aşmak isteyen kitleye polis müdahale etti.
Bağlar İlçesi Kantar Kavşağı’nda alana gitmek isteyen gençlere polis müdahale etti. Müdahale sırasında bazı gençler darp edilirken, gözaltına alınanların olduğu öğrenildi.
Newroz’u kutlamak için polis barikatlarını aşarak alana giren gençlerle ilgili olarak olaya tanıklık edenler, gençlerin Newroz ateşinin yakılması için önceden alana bırakılan odunların polis tarafından el konulmasına öfkelenip alanın etrafında konuşlanmış olan GSM operatörlerine ait 11 seyyar baz istasyonunu ateşe verdiğini belirtti. Araçların yanışını heyetimiz de görmüştür. Bazı görgü tanıkları ise ateşe verilen baz istasyonlarının sinyal kesici jammerlar olduğu sanıldığı için ateşe verildiğini ileri sürmüştür.
Görhü tanıklarının anlatımına göre göstericileri dağıtmak için polisin kullandığı askeri helikopterden yoğun bir şekilde gaz bombası atılmıştır.
Diyarbakır’daki Newroz alanında adeta bir insan denizi gözlemledik. Tahminen 750 bin kişi civarında insan bulunmakta idi.
Newroz programının sona ermesinden sonra BDP Diyarbakır İl Binası’na doğru yürüyüşe geçen kitleye polis, Yeniköy Mezarlığı civarında barikat kurdu. Newroz alanının çıkışında BDP otobüsünün önü zırhlı araçlarla kapatıldı, gaz bombası atıldı, tazyikli su sıkıldı. Bunun üzerine BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve BDP Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir’in de bulunduğu ve konukların da olduğu kitle Newroz alanından Kuruçeşme istikametine doğru yürüyüşe geçti. Yeniköy Mezarlığı civarına gelen kitleye yoğun gaz bombaları ve tazyikli su ile müdahalede bulunuldu. Polisin müdahalesine taşlarla karşılık veren kitle şehir merkezine dağıldı. Kuruçeşme, Diyarbakır Cezaevi üst köşesi, Kantar, Sento Caddesi ve 5 Nisan Mahallesi’nde tekrar toplanmaya başlayan kitleyle polis arasında çatışmalar geç saatlere kadar devam etti.
Diyarbakır’da Newroz mitingi sonrasında yaşanan polis müdahalesi sırasında, Medine Bulvarı 818. Sokak Ada Apartmanı’ndaki evinin balkonundan olayları izleyen Muhammet Doğan’a (11) polisin attığı gaz bombası isabet etti. Çenesi tahrip olan Muhammet Doğan, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne kaldırıldı. Yine aynı olaylarda İbrahim Arpa’ya da (14) da polisin attığı gaz bombasının isabet ettiği bildirildi. Arpa da Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne kaldırıldı. Diyarbakır merkezdeki olaylarda toplam 10 kişinin çeşitli şekillerde yaralandığı öğrenildi.
Diyarbakır’da 18 Mart’ta gerçekleştirilen Newroz mitingi sonrası yapılan yürüyüşe müdahale sonrası yaşanan olaylarda 7’si çocuk 12 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların sayısı daha sonra 18 olarak açıklandı. Gözaltına alınanlardan 7 kişi tutuklandı.
Bismil İlçesi’nde 21 Mart günü 1 çocuk gözaltına alındı. Gözaltına alınan çocuk, emniyetteki ifadesinin ardından serbest bırakıldı.
Bismil’de 21 Mart günü gerçekleştirilen Newroz Kutlamaları sonrası BDP Bismil İlçe Binası’na doğru yürüyüş yapmak isteyen onbinlerce kişiye polis tazyikli su ve gaz bombalarıyla müdahale etti. Aralarında Bismil Belediye Başkanı Cemile Eminoğlu’nun da bulunduğu çok sayıda kişi gazdan etkilendi.
ELAZIĞ
20 Mart’ta Elazığ, Karakoçan ve Kovancılar’da yapılacak olan Newroz etkinlikleri valilik engeline takıldı. Elazığ Valiliği, Newroz’un 21 Mart’ta kutlanması gerektiğini gerekçe göstererek 20 Mart’ta yapılması planlanan Newroz Kutlamalarına izin vermeyeceklerini açıkladı.
Buna rağmen belirtilen yerlerde Newroz Kutlamaları yapıldı. Karakoçan ve Kovancılar İlçelerinde herhangi bir olumsuzluk yaşanmadan etkinlik sona erdi.
Elazığ İstasyon Meydanı’nda yapılan kutlamada ise;
Arama noktasında oluşan kalabalık sonucu ikinci defa yapılmak istenen aramaya itiraz eden BDP Merkez İlçe Yöneticisi Mukaddes Uzun’a kimlik sorulması ve alıkonulmak istenmesi üzerine tartışma çıkmış ve önce yanında kimlik olmadığı için kimlik sorgulaması için alınan Mukaddes Uzun, daha sonra “görevli polis memuruna mukavemet”ten gözaltına alınmıştır. Aksaray Polis Karakolu’nda ifadesi alınan kişi, savcılığa götürüyoruz denerek adliyeye doğru götürülmüş; evrakları unuttuk denerek geri getirilmiş ve doktor muayenesinden sonra serbest bırakılmıştır.
Özgür Gündem Gazetesi’ne hiçbir gerekçe yokken incelenmek için 200 adet gazeteye el konulmuştur. Daha sonra savcılıktan gazetelere el koyma kararı çıkartılmıştır.
Fırat Öğrenci Derneği’ni tanıtan pankart, bildirimde bulunulmadığı savıyla polis tarafından miting alanına alınmadı. “Katiller Halka Hesap Verecek” pankartı alana sokulmadı. Lise öğrencileri kimlikleri olmadığı gerekçesiyle alana sokulmadı. Kitlenin dağılmasına yakın Mazlum isimli bir gencin üzerinde Che Guevara’nın resmi olduğu tişört giydiği gerekçesiyle gözaltına alınmak istendi. Tişörtü çıkartıldıktan sonra serbest bırakıldı.
ERZURUM
Erzurum’un Tekman İlçesi’nde 20 Mart günü kutlanmak istenen Newroz, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi üzerine Kaymakamlık tarafından yasaklandı.
Tekman İlçesi’nde 20 Mart günü BDP Tekman İlçe Binası önünde toplanarak Newroz’u kutlamak isteyen aralarında BDP Ağrı Milletvekili Halil Aksoy’un da bulunduğu kitleye polis gaz bombaları ve tazyikli suyla müdahale etti. Olaylarda 19 kişi gözaltına alınırken, aralarında BDP Erzurum İl Yöneticisi Mehmet Koçak’ın da bulunduğu 4 kişi yaralandı.
Tekman’da BDP tarafından 20 Mart günü yapılan Newroz kutlamasında polisin müdahale etmesi sonucu gözaltına alınan 19 kişi, emniyetteki işlemlerinin ardından 22 Mart’ta adliyeye sevk edildi. Tekman Cumhuriyet Savcısı tarafından ifadeleri alınan 19 kişiden 11’i serbest bırakılırken, Erzurum Atatürk Üniversitesi öğrenicilerinden Deniz Çağdaş, Sait Dinçoğlu, Mustafa Sarı, Mehmet Ali Aydoğdu ile Mehmet Sıddık Uluçay, Mevlüd Doğan, Mehmet Kuzgun, Fatih Dursun tutuklanma talebiyle Tekman Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. Mahkemede ifadeleri alınan 8 kişi “örgüt üyeliği” iddiasıyla tutuklanarak Erzurum H Tipi Kapalı Cezaevi’ne gönderildi.
GAZİANTEP
BDP Nizip İlçe Örgütü tarafından 20 Mart günü Hal Meydanı’nda yapılacak olan Newroz kutlamaları için yapılan başvuruda kaymakamlık tarafından izin verilmişti. Ancak akşam saatlerinde ilçe binasına gelen sivil polisler İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge nedeniyle kaymakamlığın verdiği izini iptal ettiğini şifahen BDP’li yöneticilere iletti.
HAKKARİ
Yüksekova’da Newroz Tertip Komitesi, 20 Mart’ta Newroz kutlamasının eski Cezaevi Kavşağı’nda yapılması için Yüksekova Kaymakamlığı’na başvurdu. Tertip Komitesi, her sene kutlamanın eski Şehir Stadyumu’nda yapıldığını hatırlatarak, alanın kar nedeniyle elverişli olmadığı için kutlamayı eski cezaevi kavşağında yapmak istediklerini söyledi. Yüksekova Kaymakamı Aziz Üzeyir Özeren ise, başvuruyu reddederek, kutlamanın 20 Mart gününde ve belirtilen alanda yapılamayacağını bildirdi.
Hakkari’nin Çukurca İlçesi’nde de 20 Mart’ta kutlanması planlanan Newroz bayramı, kaymakamlık tarafından engellendi.
Hakkari’nin Yüksekova İlçesi’nde eski Cezaevi Kavşağı’nda yapılmak istenen Newroz mitinginin yasaklanması üzerine kentte Newroz’u kutlamak isteyen binlerce kişi, polisin engeline takıldı. Sabah saatlerinden itibaren alana gitmek isteyen kitle ile polis arasında kentin birçok noktasında çatışmalar yaşandı. Uzun süre devam eden olaylardan sonra kitle tekrar Şemdinli Yolu üzerinde biraraya gelerek alana doğru yürüyüşe geçti. Polis aralarında BDP Hakkâri Milletvekili Adil Kurt’un da bulunduğu kitleye gaz bombası ve tazyikli suyla müdahale etti. Müdahaleye taşlarla karşılık verildi.
-Hakkâri’nin Yüksekova İlçesi’nde düzenlenen Newroz mitinginde BDP’lilerin girişimiyle kitle dağıldı. Olaylarda 2’si TOMA olmak üzere 3 zırhlı araç kullanılamaz hale getirilirken; aralarında gözüne gaz bombası isabet eden Nusret Kaplan isimli yurttaşın da bulunduğu 3’ü polis yaklaşık 10 kişi yaralandı. İlçedeki olaylar sonucunda en az 6 kişi gözaltına alındı.
Yüksekova İlçesi’nde polis ve özel hareket timleri tarafından Yeşildere, Güngör, Dize Mahallelerinde yapılan ev baskınlarında yaşları 17 ile 20 arasında değişen Kajin Akçelik, Kevkes Kılıçak, Evliya Şedal ile Reşit Orhan gözaltına alındı. Gözaltına alınan gençler Yüksekova Devlet Hastanesi’nde sağlık kontrolünden geçirildikten sonra emniyete götürüldüğü öğrenildi.
Yüksekova’da Newroz kutlamaları sırasında çıkan olaylarda gözaltına alınan 6 kişi Yüksekova İlçe Emniyet Müdürlüğü’ndeki işlemlerin ardından 22 Mart günü adliyeye getirildi. Gözaltına alınanlardan C.T ile M.D. 16 yaşından küçük oldukları gerekçesi ile savcılıktan serbest bırakılırken 4 kişi ise tutuklama istemiyle mahkemeye sevk edildi. Mahkemedeki işlemlerin ardından, Rojhat Özdal, Eşref Toruz, Rojda Düzen ile adı öğrenilemeyen bir kişi “Newroz olaylarına katıldıkları gerekçesiyle” Yüksekova Sulh Ceza Mahkemesi tarafından tutuklandı.
Hakkari Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı çok sayıda polis, Newroz kutlaması öncesi 19 Mart gecesi Hakkari Üniversitesi öğrencilerinin kaldığı Yurtkur’a bağlı 500 kişilik öğrenci yurduna baskın düzenledi. Van Özel Yetkili Cumhuriyet Savcılığı’nın talimatı ile gece saatlerinde çok sayıda polis tarafından düzenlenen baskın, sabah saatlerine kadar sürdü. Erkeklerin kaldığı bölüme yapılan aramalar soncunda Adem Çelik, Rıdvan Korkmaz, Metin Ersan ve soyadları öğrenilemeyen Yunus ile Hamit isimli 5 öğrenci gözaltına alındı. Aynı saatlerde evine baskın düzenlenen Müslüm Beyter’in gözaltına alındığı belirtildi.
Çukurca İlçesi’nde ise, Emirşaban, Cumhuriyet ve Yenimahalle Mahallerinde saat 04.00 sıralarında çok sayıda polis tarafından evlere baskın yapıldı. Yapılan aramalar sonucunda Muharrem Parlak, Feyaz Turan, Ömer Güneş, Mehvan Akdemir, Tarık Kanat ve Şaban Derin gözaltına alındı. Van Cumhuriyet Savcılığı’nın talimatı ile yapılan gözaltının gerekçesi öğrenilmezken, gözaltına alınan 6 kişinin Van’a götürüleceği belirtildi. Aynı saatlerde Mustafa Tunç’a ve ismi öğrenilemeyen bir yurttaşın evine de baskın yapıldığı öğrenildi.
19 Mart’ta Hakkari merkez, Yüksekova ve Çukurca ilçelerinde yapılan baskınlarda gözaltına alınan 16 kişi Emniyet işlemlerinden sonra Van’da savcılığa çıkarıldı. Savcılıkta ifadesi alınan 16 kişi tutuklama talebiyle Van Ağır Ceza Mahkemesi Nöbetçi Hakimliği’ne sevk edildi. Burada ifadesi alınan 9 kişi tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılırken; 7 kişi ise “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla tutuklanarak cezaevine gönderildi.
HATAY
İskenderun İlçesi’nde 20 Mart’ta düzenlenmek istenen Newroz kutlamalarına müdahale eden polis ekipleri 1 çocuğu darp edip, 1 çocuğu da gözaltına aldı. Dörtyol ilçesinde Newroz’dan sonra gözaltına 5 kişiden S. N., 18 yaşından küçük olması sebebiyle serbest bırakılırken, 4’ü ( E. K. (25), M. D. (19), V. Ç. (19) ve O. Y. (24)) tutuklanarak cezaevine gönderildi.
IĞDIR
Iğdır merkezde 20 Mart günü yapılmak istenen Newroz Mitingi, valilik tarafından yasaklandı.
Iğdır’da yapılacak olan Newroz Kutlaması için sabah saatlerinde bir araya gelen binlerce kişi Newroz alanının ablukaya alınması üzerine, BDP Iğdır İl Binası önünde bir araya gelerek Newroz’u kutlamaya başladı. Aralarında BDP Iğdır Milletvekili Pervin Buldan, BDP Iğdır İl Başkanı Salih Dikiz’in de bulunduğu grup polis yetkilileriyle görüştü. Görüşmeden sonuç çıkmaması üzerine kitle BDP İl binası önünde ateşler yakarak halaylarla Newroz’u kutladı. Ancak kutlamaya polis gaz bombası ve tazyikli suyla müdahale etti. Müdahaleye gençler taşlarla karşılık verdi. Gün boyu süren olaylarda 21 kişi gözaltına alındı. Gözaltındakiler 22 Mart’ta adliyeye sevk edildi. 21 kişiden 13’ü savcılık işlemlerinin ardından serbest bırakılırken; 8 kişi de tutuklanma talebiyle Iğdır Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. Mahkemede ifadeleri alınan 8 kişi “polise taş atmak” , “izinsiz gösteriye katılmak” iddiasıyla tutuklanarak Iğdır Kapalı Cezaevi’ne gönderildi.
İSTANBUL
İstanbul’da 16 Mart günü Newroz öncesi 11 kişi gözaltına alınmıştır.
İstanbul Newrozu İHD İstanbul Şube tarafından bir gözlem heyeti tarafından gözlemlenmiş ve raporlaştırılmıştır. 18 Mart 2012 günü kutlanmak istenen İstanbul Newrozu’na izin verilmemiştir. Kutlama yapmak isteyenler polisin sert müdahalesiyle karşılaşmıştır. Bu kapsamda;
Zeytinburnu Kazlıçeşme Newroz alanının binlerce polis tarafından abluka altına alındığı; Zeytinburnu’na bütün giriş noktalarının mahalle aralarının, ana cadde ve köprülerin polis ve çevik kuvvet polisleri tarafından tutulduğu gözlemlendi.
İstanbul’un bütün ilçelerinde Newroz’a giden kitlelerin toplanma yerlerinde kitlelerin toplanmasını engellemek için çevik kuvvet polislerinin, panzer ve TOMA’ların bekletildiği duyumları alınmıştır.
Halkın alana gitmek için anlaştığı minibüs ve otobüslerin gitmemeleri yönünde tehdit edildiği ve hepsinin lastiklerinin patlatıldığı yönünde mesnetsiz gerekçeler sunarak kitleleri taşımaktan alıkonulduğu gelen telefon ihbarlarından tespit edilmiştir.
Sabah saat 08:40 civarı Semiha Şakir Doğumevi önünde beyaz bir minibüs içindeki 10 civarında genç erkek şahıs polislerce araçtan indirilmiş; yüzleri duvara döndürülmüş; üzerleri aranmış; fizikî şiddet ve ağır hakaretlere maruz kaldıkları olay yerinde bulunan görgü tanıkları tarafından heyetimize aktarılmıştır. Akıbetleri hakkında bilgi edinilememiştir.
Newroz alanına 500 metre mesafede “Coşkun Sahası” olarak tabir edilen park alanında bekleyen bin civarında genç Newroz’u kutlamaya başlamış; bu sırada BDP İstanbul İli Eşbaşkanı ve tertip heyetiyle polisler arasında yaşanan tartışmada alana giriş izni verilmeyeceği ifade edilmiş; ardından kitlenin üzerine onlarca gaz bombası atılarak ellerindeki çelik ve ahşap coplarla kitleye saldırdıkları gözlemlenmiştir.
Kazlıçeşme Tren İstasyonu’na gelen kitle istasyondan çıkıp alana girmek istediğinde yine polisler tarafından gaz bombalarıyla saldırılmış ve kitleye fizikî şiddet uygulanmıştır. Polislerin yanında toplanan sivil bir grup hep bir ağızdan milliyetçi-ırkçı sloganlar atarak; istasyonda mahsur kalan kitleyi provoke etmeye çalışmıştır.
Zeytinburnu Stadyumu arkasında, Olivium Center Alışveriş Merkezi karşısında ve Zeytinburnu Belediyesi önünde alana girmek için bekleyen gruplara gaz bombalı saldırı gerçekleşmiştir.
Zeytinburnu 58. Bulvar Caddesi üzerinde bekleyen kalabalık bir kitlenin üzerine polisler tarafından gaz bombaları atılmış; saldırıya uğrayan kitlenin çevrede bulunan vergi dairesine ve Denizbank’a taşlarla saldırı gerçekleştirerek etraftaki çöp konteynırlarını ateşe verdiği ve bazı otobüs duraklarının camlarının kırıldığı gözlemlenmiştir.
Saat 10.30’da Millet Caddesi Şehremini Bölgesi’nde Newroz alanına gitmek isteyen kitle üzerine gaz bombaları atılarak, gözaltılar başlamıştır. 52 kişi olarak bildirilen fakat heyetimizce sayısı teyit edilemeyen bir grup insanın Şehremini Karakolu bahçesinde tutulduğu bilgisi alınmıştır.
İstanbul surlarının tamamının kapılarının insan ve araç trafiğine kapatıldığı her kapıda 50 civarında polisin bekletildiği tespit edildi.
Aksaray, Topkapı, Cevizlibağ Davutpaşa, Esenler, Dolapdere’de yol güzergâhımız üzeri ve özellikle otobüs, tramvay ve metrobüs durak ve üst geçitlerinde yoğun polis ablukası gözlemlenmiştir.
Zeytinburnu Topkapı Mezarlığı’ndaki mezarlık içinde yüzlerce kişilik kitlenin beklemeye devam ettiği heyetimiz oradan geçerken biber gazının yeni sıkıldığı ve kitlenin bundan etkilenmiş olduğunu gözlemlemiştir.
Topkapı’da saat 10:00-10:30 arası bekleyen yüzlerce kişilik kitleye polisin gaz bombası atması ve fizikî şiddeti nedeniyle ara sokaklara dağılan kitleye sivil giyimli, ellerinde taş, bıçak ve sopa olan şahıslar “Hepiniz Ermenisiniz, Hepiniz piçsiniz” ve başkaca sloganlar atarak, bıçak, demir sopalar ve taşlarla kitleye saldırdıkları tespit edilmiştir.
Fatih Karagümrük Semti’nde Karagümrük Stadı’nın karşısında Newroz alanına gitmek isteyen fakat polislerce engellenen kitleye, sivil faşistlerce saldırı gerçekleşmiş; bu saldırılarda Fatih Altıntaş -Elazığ doğumlu, Sivrice nüfusuna kayıtlı- adlı bir gencin bıçakla ağır yaralandığı ve ambulansla hastaneye kaldırıldığı derneğimize telefonla bildirilmiş bu bilgiler kaldırıldığı Vakıf Gureba Hastanesi’yle gerçekleşen görüşmede teyit edilmiştir.
Küçükçekmece İlçesi Kanarya Mahallesi’nde, Kadıköy İlçesi’nde ve Ümraniye İlçesi’nde Newroz alanına gitmek üzere toplanan grupların, polisin gazlı ve fizikî saldırısına uğradığı tespit edilmiştir.
Saat 15.20 civarında Zeytinburnu Mithatpaşa tramvay durağı civarında, sivil giyimli polislerle birlikte, Newroz için bekleşen kitleden kimlik sorgulama ve fizikî saldırı gerçekleştiği tespit edilmiştir.
Başakşehir İlçesi’nde Newroz alanına gitmek üzere toplandığı bildirilen binlerce kişilik kitlenin polis tarafından gazlı fiziki saldırıya uğradığı bildirilmiştir. Ayrıca yoğun gözaltı olduğu derneğimize telefonla bildirilmiştir.
Nişanca Karakolu’nda gözaltına alınan kişilere işkence yapıldığı iddiası bildirilmiştir.
Yaşam Hakkı İhlali
BDP Arnavutköy İlçe Yöneticisi Hacı Zengin (57 – Diyarbakırlı) polis saldırısı sonucu atılan gazlardan etkilenerek geçirdiği kalp krizi nedeniyle Arnavutköy Devlet Hastanesi’nde yaşamını yitirmiş, İstanbul Adlî Tıp Merkezi tarafından hazırlanan otopsi raporu, ailesinin avukatı Ayşe Canikli’ye, talebine rağmen verilmediği tespit edilmiştir.
Yaralananlar:
-Fatih Altuntaş (demir çubuklarla dövülmüş- bıçaklanma, ağır kan kaybı var. Edirnekapı Caddesi, Karagümrük Stadı karşısı, ambulansla götürülmüş, ambulans geç gelmiş yapılan araştırmalar sonucunda Vakıf Guraba Hastanesi- Kalp Damar Cerrahisi’nde tedavi edildiği tespit edilmiştir.
– Zana Ardoğmuş (Samatya’dan taburcu olmuş burnuna gaz bombası gelmiş çocuk yaşta )
– Osman Çelik(Çapa’da, gaz bombası gelmiş taburcu edilmiş)
– BDP Kars Milletvekili Mülkiye Birtane,
– Mahmut Afpar, Fırat Aytıç (bıçak yarası),
– Çapa Tıp Fakultesi A.M. 25 yaş, bıçaklanma,
-Abdullah Aspar; 38 Yaş, başına bomba çarpmış durumu ağır kafada kırık beyin kanaması var. (Ağır yaralı)
-Yedikule kapısının girişinde 17-18 yaşlarında ismi Azad olan bir genç burnuna gaz bombası çarpması sonucu görgü tanıklarının bilgisin göre burnu koparak yere düşmüş ve hastaneye götürülmüştür.
– Derneğimize başvuruda bulunan bir başvurucu Fatih Medikal Park Hastanesi’nde yaralı bir kişi daha olduğunu soyadının “Altıntaş” olduğunu ailesi aranırken duyduğunu bu kişinin bildirmesi üzerine bu hastahane aranmıştır, hastane kişinin ismini veremeyeceğini bildirerek Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne gönderildiğini bildirdi.
-Ulaşan bilgilere göre, Çapa Tıp Fakültesi’nde 3 ü ağır olmak üzere 16 yaralı tedavi altına alınmıştır.
Gözaltına Alınanlar
Gözaltına alınan 9 çocuk savcılık tarafından serbest bırakılmıştır.
Gözaltına alınan yaklaşık 30 kişi ilçe polis karakollarınca serbest bırakılmıştır.
9 kişi Güvenlik şube Müdürlüğünce ifadeleri alındıktan sonra çıkarıldıkları İstanbul Cumhuriyet savcılığı tarafından serbest bırakılmıştır.
120 kişi Terörle Mücadele Şube Müdürlüğünde gözaltında olup gözaltı süreleri Cumhuriyet Savcılığı tarafından uzatılmıştır. 9 kişi 22 Mart günü, 14 kişi ise 23 Mart günü tutuklanmıştır.
İZMİR
İlimizde gerçekleşen Newroz etkinlikleri 11.03.2012 tarihinde başlanmıştır. Etkinliklere İzmir Şube Yönetim Kurulu üyeleri gözlemci sıfatı ile katılmıştır.
İzmir İli Bornova İlçesi Pınarbaşı Mevkiî’nde yapılan ilk etkinlikte gözlemcilerimiz etkinlik sonrası kolluk güçleri ve eylemciler arasında çatışma yaşandığı ama gözaltı yaşanmadığını gözlemlemiştir.
Bu etkinliğin arkasında Newroz öncesi İzmir Terörle Mücadele Şubesi tarafından o bölgede operasyon yapılarak, İzmir’in diğer ilçelerinden de 40 kişi gözaltına alınmıştır. Bu gözaltılardan 21 kişi çıkarıldıkları mahkemede tutuklanmıştır. Tutuklananlardan 8 kişi çocuktur.
Newroz tertip komitesi miting alanı müracaatını Gündoğdu Meydanı için yapmıştır. Tertip Komitesine bu meydan verilmemiştir. Yapacakları miting için İzmir’de bulunan Buca Hipodromu’nun veya Narlıdere Alanı verileceği tebliğ edilmiştir. Yapılan görüşmeler sonucu tertip komitesi, Buca Hipodromu’nu kabul etmiştir.
Newroz alanında kolluk güçlerinin kurulan bariyerlerin hemen yanı başında durması, kolluk güçlerinin ve emniyet amirlerinin alan çevresinde bulunan tüm binaların üstünde kare kare kayıt yaptığı gözlenmiştir.
Kapı aramalarında özellikle kadın polislerin aramasının usule uygun olmadığı gözlenmiştir.
Miting sırasında 2 vatandaş arama noktasında üzerlerinde çakı olması gerekçesiyle gözaltına alınmıştır.
25.03.2012 günü Torbalı İlçesi’nde Newroz Kutlaması için emniyete başvuru yapılmıştır. Emniyet yetkilileri Newroz günü olmadığı gerekçesiyle başvuruyu kabul etmemiştir. Aynı günün gecesi BDP Torbalı İlçe Başkanı Mehmet Öztürk’ün evi saat 23:30 civarında kurşunlanmıştır. Derneğimize başvuruda bulunan Mehmet Öztürk, başvurusunda, kendisinin, yapacakları etkinlik için izin almak gerekçesiyle gittiği Torbalı Emniyet Müdürlüğü’nde tartışma yaşandığını; aynı gece evinin kurşunlanmasının tesadüf olmadığını beyan etmiştir.
KAHRAMANMARAŞ
Maraş’ın Elbistan İlçesi’nde 20 Mart günü kutlanması planlanan Newroz, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi nedeniyle yasaklandı.
KARS
Kars Valiliği Kağızman ve Digor İlçelerinde kutlanmak istenen Newroz mitinglerine izin vermedi. 20 Mart’ta BDP Kağızman ve Digor İlçe Örgütleri öncülüğünde yapılması planlanan Newroz etkinliğinin 21 Mart’ta yapılmaması durumunda izin verilmeyeceğini belirten valilik, gerekçe olarak da bayramların gününde kutlanmasını gösterdi. Öte yandan Kars’ta 1 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
MANİSA
Manisa’nın Salihli İlçesi Gaffar Okkan Mahallesi’nde 20 Mart günü yapılmak istenen ancak Kaymakamlık tarafından yasaklanan Newroz kutlamalarına polisin müdahalesi sonucunda gözaltına alınan 25 kişi emniyetteki işlemlerin ardından Salihli Adliyesi’ne sevk edildi. Savcılıkta ifadeleri alınan 22 kişi serbest bırakılırken, 3 kişi ise tutuklanma istemiyle nöbetçi mahkemeye sevk edildi. Mahkemeye sevk edilenlerden 2’si serbest bırakılırken, Celal Bayar Üniversite öğrencisi Osman Özdemir ise tutuklanarak, Manisa Cezaevi’ne gönderildi.
MARDİN
BDP Nusaybin, Derik, Savur ve Dargeçit İlçe Örgütlerinin 20 Mart’ta gerçekleştirmek istedikleri Newroz Kutlamalarına kaymakamlıklar olumsuz yanıt verdi. Başvuruları değerlendiren ilçe kaymakamları, İçişleri Bakanlığı’nın 15 Mart tarihli ve 337-2162/62258 sayılı genelgesini gerekçe göstererek, Newroz’un 21 Mart’ta kutlanmasını istedi. Kaymakamlık, belirtilen tarihin dışında gerçekleştirilecek olan Newroz kutlamalarına müsaade edilemeyeceği ve sorumlular hakkında işlem yapılacağı kaydedildi.
Mardin’in Derik İlçesi’nde 20 Mart’ta kutlanacak olan Newroz öncesi 17 Mart günü yapılan ev baskınlarında 12 kişi gözaltına alındı. Bahçelievler, Cevizpınar, Tepebağ, Söğütözü, Küçükpınar, Dağ Mahalleleri ile Kumtere Köyü’nde yapılan ev baskınlarında Önder Adam, Selahattin Dölek, M.B (16), M.R.B. (16), Mehmet Ekinci, Barış Önen, Rojbin Önen, Ahmet Temel, Ramazan Eroğlu, Mustafa Tekin ve Serhat Tekin gözaltına alındı.
Derik’te 20 Mart tarihinde yapılacak olan Newroz kutlamasına izin verilmediği ve buna rağmen Newroz’a katılım için çalışma yürüttükleri gerekçesiyle Derik Belediyesi Meclis üyesi Hamdullah Dinler, BDP İlçe Yöneticileri Mahmut Mercen ve Mustafa Aktan 19 Mart günü polisler tarafından gözaltına alındı.
Derik İlçesi’nde 17 Mart’ta evlerine yapılan baskınlar sonucu gözaltına alınan 12 kişi, emniyetteki işlemlerin ardından 19 Mart günü Cumhuriyet Savcılığı’na sevk edildi. Savcılıktaki ifade işlemlerinden sonra 12 kişi tutuklanma istemiyle nöbetçi mahkemeye gönderildi. Mahkemede, 8 kişi tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılırken, Barış Önen, Yusuf Dost, Mustafa Tekin ve Serhat Tekin ise, “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet ettikleri” ve “molotofkokteyli attıkları” iddiasıyla tutuklandı.
BDP Derik İlçe Binası ve Derik Belediyesi Zana Eğitim Destek Evi’ne yapılan baskın sonucu binalarda yaklaşık 6 saat arama yapan polisler, bilgisayar hard disklerine el koydu. Aramaların ardından BDP İlçe Eşbaşkanları Adil Aktaş ve Nuran Ekenek ile ilçe yöneticisi A. Vahap Çeri gözaltına alındı.
Derik İlçesi’nde 19 Mart’ta gözaltına alınan Derik Belediyesi Meclis Üyesi Hamdullah Dinler, BDP Derik İlçe Eşbaşkanları Adil Aktaş ve Nuran Ekenek, BDP İlçe Yöneticileri A. Vahap Çeri, Mahmut Mercen ve Mustafa Aktan, emniyetteki işlemlerinin ardından 21 Mart günü Derik Cumhuriyet Savcılığı’na sevk edildi. 6 BDP’li yönetici, savcılıktaki ifade işlemlerinin ardından tutuklanma talebiyle mahkemeye sevk edildi. Mahkeme, Belediye Meclis Üyesi Hamdullah Dinler, BDP İlçe Eşbaşkanı Nuran Ekenek ve İlçe yöneticisi Mahmut Mercen’i tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakırken, BDP İlçe Eşbaşkanı Adil Aktaş ve ilçe yöneticileri A.Vahap Çeri’yle Mustafa Aktan’ı ise “örgüt üyesi olmamakla birlikte, örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla tutukladı.
Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde 20 Mart günü yasaklara rağmen halk, polis barikatlarını aşarak Newroz alanına girdi. Coşkulu bir şekilde gerçekleştirilen Newroz kutlamasının ardından BDP İlçe teşkilatına yürümek isteyen kitleye polis gaz bombaları ve tazyikli su ile müdahale etti. Kutlamanın yapıldığı alan ile alana bakan birçok mahalle atılan gaz bombalarının dumanı altında kalırken, sık sık patlama sesleri duyuldu. Müdahaleye rağmen yürüyüşüne devam eden DTK Koordinasyon Kurulu Üyesi Ayla Akat Ata’yla polis yetkilileri arasında sert tartışma yaşandı. Polise tepki gösteren Ata’ya çevrede bulunan yurttaşlar destek verdi. Öte yandan polis Çağ Caddesi üzerinde bulunan bir eve gaz bombası attı. BDP’ye ait seçim otobüsü ile sivil bir araca da gaz bombasının isabet ettiği çatışmalar, birçok mahalleye yayıldı. Müdahale sırasında 2’si kadın 6 kişi çeşitli yerlerinden yaralanırken, 3 kişi gözaltına alındı. Yaralananlar arasında Sol parti Stockholm Belediye Grup Başkanı Ann Margarethe Livh’de bulunmaktadır.
Nusaybin’de 20 Mart günü gerçekleştirilen yürüyüş sonrası çıkan olaylarda gözaltına alınan A.T (17), Y.D (16) ve D.Ö (16) adlı çocuklar Nusaybin Adliyesi’ne çıkarıldı. Nusaybin Cumhuriyet Başsavcılığı’na çıkarılan 3 kişi tutuklanma talebiyle mahkemeye sevk edildi. Mahkemeye çıkarılan çocuklardan 2’si serbest bırakılırken; Y.D adlı çocuk “yasadışı gösteriye katıldığı” iddiasıyla tutuklanarak, Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi’ne götürüldü.
Mardin’in Kızıltepe İlçesi’nde 21 Mart günü yaklaşık elli bin kişinin katılımıyla gerçekleşen Newroz kutlamasının ardından yurttaşlar yürüyüşe geçti. Otogar alanından Özgürlük Meydanı’na yürüyen onbinlerce kişi, Kilise Caddesi üzerinde barikat kuran polis tarafından engellendi. Polisin barikatına taşlarla karşılık veren kitle, daha sonra Sobacılar Sokağı üzerinden Özgürlük Meydanı’na doğru tekrar yürüyüşe geçti. Yürüyüşe BDP eski Siirt Milletvekili Osman Özçelik, BDP Kızıltepe İlçe Eşbaşkanı Ömer Turgay ve Kızıltepe Belediye Başkan Vekili Şerife Alp da katıldı. Özgürlük Meydanı’nda son bulan yürüyüşün ardından polisler gaz bombalarıyla kitleye müdahale etti. Yurttaşlarda gaz bombalarına taşlarla karşılık verdi. Polisin sert müdahalesi sonucunda Kızıltepe gaz bombalarının dumanı altında kalırken, çok sayıda yurttaş gazdan etkilenerek fenalaştı. Özgürlük Meydanı’nda polisler tarafından darp edilen ve ismi öğrenilemeyen bir kişinin burnunda kırıklar oluştuğu ve kulaklarından da kan geldiği ve hastaneye götürüldüğü bildirildi. Olaylar sırasında bir başka yurttaşın da yaralandığı öğrenildi. Bütün cadde ve sokakları kapatan polisler, rastgele her yöne gaz bombası attı. TOMA araçlarından BDP Kızıltepe İlçe Binası’na tazyikli su sıkıldı. Polisler, daha sonra ilçe binasının içinde bulunduğu pasaja çok sayıda gaz bombası attı. Çatışmalar ara sokaklarda uzun süre devam etti.
Mardin merkezde 21 Mart günü gerçekleştirilen Newroz Kutlaması olaysız sona ererken, kutlamalar için kentte bulunan 2 Alman gözlemcinin polis tarafından darp edilerek tehdit edildikleri bildirildi.
MERSİN
16 Mart günü Newroz öncesi kadın aktivist Saadet Kuran gözaltına alınmıştır. 19 Mart günü de 10 kişi gözaltına alınmıştır.
Gerekli yasal başvuruları zamanında yapılarak, tüm hazırlıkları tamamlanan Newroz kutlamaları İçişleri Bakanlığının genelgesi gerekçe gösterilerek engellenmiştir.
İHD Gözlem Heyetini yapmış olduğu ön tespitler;
Heyetimiz 20.03.2012 günü sabah saat 09:00’da İnsan Hakları Derneği’nde toplanarak değerlendirme toplantısı yaptıktan sonra mitingin yapılacağı alana gitmiştir. Polisin, heyet üyeleri dahil olmak üzere, miting alanına gitmeye çalışan halka ve yoldan geçen yurttaşlara karşı çok sert davrandığı; çevredeki tüm yolların, ana caddelerin kapatıldığı gözlemlenmiştir. Adeta kent abluka altına alınmıştı. Çeşitli yerlerde sürekli gaz bombaları atılarak çevre kirliliği yaratılmış, gerginlik bilinçli şekilde tırmandırılmıştır. Gözlemcilerin bulunduğu tüm noktalarda, kolluk göçleriyle diyalog girişimlerinden sonuç alınamamıştır.
İçlerinde Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, Akdeniz Belediye Başkanı M. Fazıl Türk, devletdışı örgütlerin temsilcileri ve İHD Gözlem Heyeti’nden temsilcilerin bulunduğu bir gruba Hal Kavşağı’nda önü kesilerek, gaz bombalarıyla saldırılmıştır. Milletvekilleri ve grup içinde bulunanlar gazdan etkilenmiş ve tartaklanmışlardır. Yine içlerinde gözlemci heyetimizde yer alan, SDP İl Başkanı Serkan Kaya, Halkevi Şube Başkanı Şamil Işık Cevahir, HDK Sözcüsü Müslüm Tank’ın içinde bulunduğu 8 kişi gözaltına alınıp, araçlar içinde darp edilip, hakarete uğramışlardır. Sağlık sorunu olanlarla ilgili olarak acil sağlık hakkı talepleri engellenmiştir ve “ölmezsiniz size bir şey olmaz” denilmiştir.
Aileleri tarafından İHD’ye yapılan gözaltı başvuru sayısı 43 kişidir. Ancak bu sayının daha yüksek olduğunu tahmin edilmektedir. Gözaltına alınanlardan 9 kişi 25 Mart günü tutuklanmıştır.
Heyetimizin Şevket Sümer, Hal, Güneş, Özgürlük ve Çilek Mahallelerinde yaptığı gözlemlerde birçok ev ve işyerinin atılan gaz bombalarıyla tahrip edildiği; özellikle Şevket Sümer Mahallesi’nde bir eve atılan gaz bombası sonucu çocukların içerde mahsur kaldıkları; heyetin çocukların kurtarılması yönündeki öneri ve talepleri red edilmiştir. Kapılar kırılarak kurtarıldıkları, sağlık sorunlarının devam ettiği gözlemlenmiştir. BDP Akdeniz İlçe Binası içinde üyelerin bulunduğu sırada camlar kırılarak gaz bombası atıldığı görülmüştür. Gaz bombalarından, özellikle çocukların, yaşlıların ve kalp rahatsızlığı olanların çok etkilendikleri görülmüştür.
Havada ve karada aşırı güç kullanıldığı, aynı zamanda ateşli silah kullanıldığı heyetimiz tarafından tespit edilmiştir.
Newroz’dan sonra 22 Mart günü yapılan ev baskınlarında Mersin Üniversitesi öğrencisi 10 genç gözaltına alınmıştır.
MUŞ
Muş’un Malazgirt ve Bulanık İlçelerinde 20 Mart günü kutlanması planlanan Newroz, kaymakamlıklar tarafından yasaklandı.
Malazgirt Belediye Garajı’nda 20 Mart günü yapılacak Newroz kutlaması öncesi polis bölgeyi abluka altına aldı. Parti binasına gelen yurttaşları tek tek arayan polisler, ilçe binasını da ablukaya aldı. Polisin izin vermemesi üzerine parti binası önünde basın açıklaması yapıldı. BDP Muş Milletvekili Sırrı Sakık’ın konuşmasının ardından yürüyüş yapan kitleye polis müdahale etti. Polisin gaz bombası ve tazyikli suyla müdahalesine taşlarla karşılık verildi. Çıkan çatışmada yaralananların olduğu belirtilirken, 4 kişi de, gözaltına alındı.
Muş’un Bulanık İlçesi’nde 20 Mart günü sabah saatlerinde ilçe merkezine gelen çok sayıda polisin, kutlamanın yapılacağı alana giderek, yeşil-kırmızı-sarı flamaları sökerek yaktığı belirtildi. Olayın duyulmasının ardından alana giden BDP Bulanık İlçe Başkanı Sani Kutmaral ve tertip komitesi üyeleri duruma tepki göstererek yapılanların tahrik edici davranışlar olduğunu söyledi. Daha sonra BDP Bulanık İlçe Binası önünde bir araya gelerek alana yürümek isteyen kitleye terminal alanında barikatlar kuran polisler tarafından müdahale edildi. Gaz bombaları ve tazyikli suyla kitleye müdahalede bulanan polislere, taş ve havai fişeklerle karşılık verildi. Uzun süren müdahalenin ardından kitle ara sokaklara dağıldı. Sokaklarda yer yer çatışmalar devam ederken, 15 yaşındaki Osman Akay adlı çocuk gazdan etkilenerek hastaneye kaldırıldı. Olaylarda 6 kişi gözaltına alındı.
21 Mart günü Muş merkezdeki Newroz Kutlaması’ndan sonra kitlenin büyük bölümü dağılırken bir grup, DTK Eşbaşkanı Ahmet Türk’e yapılan saldırıyı kınamak amacıyla merkeze doğru yürüyüşe geçti. Yürüyüşe geçen kitleye polisin yaptığı müdahale sırasında 4 kişi hafif yaralanırken; 15 kişi ise gözaltına alındı. 24 mart günü 2 kişi tutuklandı.
ŞANLIURFA
Urfa’da Siverek, Hilvan, Birecik, Suruç, Halfeti BDP ilçe örgütlerinin Newroz’un 20 Mart’ta kutlanması için yaptığı başvurular ilçelerdeki kaymakamlıklar ve emniyet müdürlükleri tarafından “güvenlik” gerekçesiyle kabul edilmedi.
Urfa Merkez Eyübiye Mahallesi’nde Newroz Kutlaması öncesi 18 Mart günü yapılan Newroz etkinliğine polis müdahale etti. “Oramar” ezgisinin çalınmasının yasak olduğunu belirten polis sık sık uyarılarda bulunarak, kitlenin dağılmasını, “Oramar” ve benzeri ezginin çalınmamasını istedi. Kitlenin bunu kabul etmemesi üzerine kitleye saldıran polis, iki kişiyi gözaltına aldı.
Urfa merkezde 21 Mart günü gerçekleştirilen Newroz kutlaması sorunsuz geçerken, kutlamalar sonrası dağılan kitleye polis müdahale etti. Müdahale sonucu 3’ü avukat 5 kişi yaralanırken, 35 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan 15’i savcılığa çıkarılmadan serbest bırakıldı.
Urfa’da 21 Mart’ta düzenlenen Newroz kutlamaları sırasında ve kutlamaların ardından gözaltına alınan 20 kişiden 19’u 23 Mart günü çıkarıldıkları mahkeme tarafından serbest bırakılırken, Velat Çay adlı yurttaş ise “örgüt propagandası” yaptığı iddiasıyla tutuklanarak, Urfa E Tipi Cezaevi’ne gönderildi.
Urfa’nın Viranşehir İlçesi’nde 20 Mart’ta kutlanacak Newroz öncesi 17 Mart akşamı Hürriyet Mahallesi’nde bir araya gelen yüzlerce yurttaş, ateş yakarak davul zurna eşliğinde Newroz kutlaması yaptı. Yurttaşlar kutlamaya devam ederken, Çevik Kuvvet ekipleri ve panzerlerle kutlama alanını ablukaya alan polis, kitleye tazyikli su ve gaz bombaları ile müdahale etti. Çıkan olaylarda 4 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
Viranşehirliler 20 Mart günü yapmak istedikleri ancak yasaklanan Newroz bayramı için sabah saatlerinden itibaren Newroz alanında toplanmaya başladı. Şırnak mahallesinde bulunan Newroz alanına yüzlerce kişi yürümeye başladı. Newroz alanının çevresi yaklaşık beş bin polis tarafından kapattı ve ardından gaz bombaları ve tazyikli suyla müdahale etti. Müdahale sırasında çok sayıda kişi yaralanırken, 25 kişinin gözaltına alındığı bildirildi. Müdahale esnasında Diyarbakır milletvekili Leyla Zana gazdan fenalaşarak bölgeden uzaklaştırıldı. BDP ilçe başkanı Halis Aktaş ve Belediye Başkan Vekili Mehmet Burun yaralandı.
Viranşehir’de 20 Mart günü yapılması planlanan Newroz kutlamalarına yapılan polis müdahalesi sonucu gözaltına alınan 25 kişi, 22 Mart günü adliyeye sevk edildi. Viranşehir Adliyesine getirilen 25 kişiden savcılık sorgulamasının ardından 7’si serbest bırakılırken 18 kişi ise tutuklanma talebi ile mahkemeye sevk edildi. Mahkeme, İzzet Demir, Mehmet Divanlı, İbrahim Yol, Sedat Çelik, H.A., Abdurrahim Dağdelen ve Yusuf Asi adlı kişileri “örgüt üyesi olmak”, “örgüt propagandası yapmak” ve “kamu malına zarar vermek” iddiası ile tutuklanmasına karar verdi. Tutuklanan 7 kişi Urfa E Tipi Kapalı Cezaevine gönderildi.
Suruç İlçesi’nde 20 Mart günü Buğday Pazarı Meydanı’nda kutlanacak Newroz öncesi ilçede olağanüstü önlemler alındı. İlçe merkezine giriş çıkışlara, köy çıkışlarına, mahallelere, çarşı merkezine ve BDP İlçe binasına gelen yollara zırhlı araçlar ve yüzlerce polis yerleştirildi. BDP Suruç İlçe Binası’na toplanarak buradan Newroz alanına yürümek için gelmek isteyen yurttaşlara kimlik kontrolü yapılırken, araçların içinde aramalar yapıldı. İlçe binasına gidişlere polis tarafından izin verilmedi. Polisin kutlamaya izin vermemesi üzerine BDP’liler bir açıklama yaptı. Açıklamaların ardından, yurttaşlar oturma eylemine geçti. Oturma eyleminin ardından, BDP ilçe binasına geçildi ve çıkışta da polis 5 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlardan E.E. ve M.E. 22 mart günü tutuklandı.
Siverek İlçesi’nde 20 Mart günü yasaklanan Newroz mitingi, yasaklamalara rağmen binlerce kişinin katılımıyla kutlandı. Firkan Şehit Alanı’nda Newroz kutlaması sonrası yapılan yürüyüşte olaylar meydana geldi. Yürüyüş yapan kitleye polis müdahale ederek, 7 kişiyi gözaltına aldı. Öte yandan akşam saatlerinde de devam eden gözaltı operasyonları sonucu 4 kişi daha gözaltına alındı.
BDP Halfeti ilçe binasının önünde bulunan alanda toplanan yüzlerce kişi, Newroz’u kutlamak için yürüyüşe geçti. Polisler alanın çevresinde barikat kurarak yüzlerce kişinin alanın girmesini engelledi. Ardından kitle BDP Halfeti İlçe Binası önünde toplanarak Newroz ateşini yaktı. Daha sonra polisler, kitleye gaz bombalarıyla müdahale etti. Kitlede polise taşlarla karşılık verdi. Çıkan olaylarda polisler, BDP İlçe Başkanı Mustafa Bayram ile İbrahim Canpolat, Şaban Yılmaz, Mesut Altıntaş ve İsmet Güzeltaş’ı gözaltına aldı. İlçede olaylar sona ererken, yaralanan ve gözaltına alınan İbrahim Canpolat polisler tarafından Birecik Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı. Ayrıca 1 polis de yaralandı.
ŞIRNAK
Şırnak’ın Cizre, Silopi Uludere ve İdil İlçelerinde 20 Mart günü yapılması planlanan Newroz kutlamaları, İçişleri Bakanlığı’nın Newroz’un 21 Mart günü dışında kutlanamayacağı yönündeki genelgesi sonrası valilik ve kaymakamlıklarca yasaklandı.
Cizre İlçesi’nin Dicle Mahallesi’nde Newroz kutlamaları çerçevesinde 17 Mart akşamı yakılan ateşin etrafında davul zurna eşliğinde yüzlerce kişi halay çekti. Kısa bir süre sonra kutlamanın yapıldığı alana çok sayıda Akrep tipi zırhlı araçla gelen yüzlerce polis, kitlenin dağılmasını istedi. Kitle ile polis arasında geçen kısa süreli gerginlikten sonra BDP İlçe Yöneticisi Hasan Aydın gözaltına alındı.
Cizre’de 20 Mart günü Newroz kutlamasının yapılacağı Nuh Mahallesi’nde bulunan BDP Cizre İlçe Binası önünde toplanan binlerce kişiye polis gaz bombaları ve tazyikli su ile müdahale etti. Kitle polise taşlarla karşılık verirken, şiddetli çatışmalar yaşanmaya başladı.
Cizre İlçesi’nde Newroz kutlamasına izin vermeyen polis, uzun namlulu silahlarla BDP Cizre İlçe Binası’na doğru ateş açtığı belirtildi. Kitlenin İdil Caddesi’ne gelmesiyle polis zırhlı araçlardan yoğun gaz bombası ve tazyikli suyla kitleye müdahale etti. Müdahaleye karşılık veren kitle ile polis arasında sert çatışma yaşandı. Çıkan olaylarda 3 polisle 2 yurttaşın Cizre Devlet Hastanesi’ne kaldırıldığı öğrenildi; 1 polis ile 1 yurttaşın durumunun ağır olduğu belirtildi. Durumu ağır olan polisin helikopter ile çevre illerdeki hastaneye götürüldüğü belirtilirken; 2 yurttaşın da tedavi altına alındığı öğrenildi. Olayların ardından çok sayıda eve baskın düzenlendi; olaylar sırasında bir yurttaşın evine sığınan BDP Van Milletvekili Özdal Üçer’in de bulunduğu ev, polisler tarafından basıldı. Yapılan baskında evde bulunan 11 kişi gözaltına alındı. Gözaltılara tepki gösteren Üçer’le polis arasında tartışma yaşandı.
Cizre’de polislerinin panzerler üzerinden halkın üzerine ateş açtığı bildirildi. Edinilen bilgilere göre 3’ü polis 6 kişinin yaralandığı ve Cizre Devlet Hastanesi’nde yoğun bakıma alındığı öğrenildi. Öte yandan hastaneye kaldırılan yurttaşlardan birinin BDP İlçe Binası’ndan sedyeyle çıkarıldığı bildirildi. Öte yandan yaşanan çatışmada silahla yaralandığı belirtilen polis Ahmet Toprakoğulu, sonraki gün kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
Şırnak’ın Cizre İlçesi’ndeki olaylar gece geç saatlere kadar devam etti ve aralarında BDP İlçe Başkanı Nimet Aşut ile Belediye Başkan Vekili Mustafa Gören’in de bulunduğu 69 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanlar içinde yaralıların da olduğu belirtildi. Gözaltına alınan 69 kişi, 22 Mart günü adliyeye sevk edildi. Gece geç saatlere kadar devam eden ifade işlemlerinin ardından aralarında Cizre Belediye Başkanvekili Mustafa Gören ve BDP Cizre İlçe yöneticisi Hasan Aydın’ın da bulunduğu 49 kişi serbest bırakılırken; 20 kişi ise “izinsiz gösteriye katılmak”, “polisi öldürmeye teşebbüs” ve “devlet memuruna mukavemet” iddiasıyla tutuklandı.
Tutuklanan 20 kişinin isimleri şöyle; BDP Cizre İlçe yöneticileri Abdulkerim Benzer ile Hasan Aydın, Ramazan Ürgen, Reşit Acar, Ramazan Özdek, İbrahim Özkan, Mehmet Nezir Timurtaş, Sait Duru, Baran Vesek, Zeynep Tekin, Hamza Adıgüzel, Agit Aksın, Mahsun Avcı, Abdurrahim Mendeş, Ali Üstün, İdris Çoban, Abdurrahim İveren, Hamza Karaduman, Vedat Acar ve Nurettin Elçi.
Cizre’de adliyeye getirilenlerden 7’sinin vücudunda yoğun darp izlerinin olduğu belirtildi. Adliyeden önce hastaneye götürülen 29 kişiden darp izi olanlara doktorun rapor vermek istediği ancak polisin engel olduğu iddia edilirken; polis ile doktorlar arasında tartışma çıktığı öne sürüldü.
Silopi’de 16 Mart günü Newroz öncesi 35 kişi gözaltına alınmış olup, bunlardan 22’si 19 Mart günü tutuklanmıştır.
Şırnak’ın Silopi İlçesi’nde 20 Mart günü onbinlerce kişinin Newroz alanında toplanmasının ardından yapılan açılış konuşmasından sonra BDP Diyarbakır Milletvekili Emine Ayna halka seslenmek üzere platforma çıktı. Ayna’nın platforma çıkmasıyla birlikte polis miting alanındakilere gaz bombası ve tazyikli su ile müdahalede bulundu. Alandan çıkan kitlenin polis müdahalesine taş ve Molotofkokteylleriyle karşılık vermesiyle çatışmalar alanın dışına yayıldı. Çatışma esnasında polis havaya ateş açarken, aralarında çocukların da bulunduğu 5 kişi çeşitli yerlerinden yaralandı. Çatışmalar ilçenin bütün mahallelerine yayılırken, 3 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
Şırnak’ın İdil İlçesi’nde Yenimahalle ve Turgut Özal mahallerinde toplanan binlerce kişi, davul zurna eşliğinde halay çekti. Ana caddelerde barikat kuran polis, kitlenin yürüyüşe geçmesinin ardından barikatını kaldırarak çekildi. Yürüyüşle Atakent Mahallesi’nde bulunan Newroz Alanı’na gelen binlerce kişi, Newroz ateşini yakarak kutlamaya başladı. Polis barikatının aşılmasının ardından kutlama için ilçenin birçok yerinden gelişler devam ederken, kutlama müzikle devam etti. Daha sonra kutlama yapan binlerce kişiye polis bir anda gaz bombaları ile müdahale etti. Polisin müdahalesine kitle de taşlarla karşılık verdi. İlçede çatışmalar uzun süre devam etti. 2 kişinin yaralandığı belirtildi.
SİİRT
16 Mart günü Newroz kutlamaları öncesi aralarında Özgür Öğrenci Derneği üyelerinin de bulunduğu 32 kişi gözaltına alınmıştır.
20 Mart günü Siirt Merkez’de, Siirt Newroz Tertip Komitesi tarafından Newroz kutlaması yapılmasına dönük alınan kararın Valilik tarafından engellenmesi üzerine kutlamanın 21 Mart günü yapılması Siirt Newroz Tertip Komitesi tarafından kararlaştırıldı.
15 Mart günü BDP öncülüğüne Siirt Merkez Evren Mahallesi’nde yapılan kutlama da İHD Şubesi tarafından takip edilmiştir. Bu kutlama esnasında kutlamayı yapan kitle tarafından herhangi bir gerginliğin gerçekleşmediği; etkinlik alanında bulunan polis ekiplerinin ise infial yaratacak şekilde yoğun güvenlik önlemleri aldığı tespit edilmiştir. Buradaki etkinliğe katılan BDP Eşbaşkanı Gülten Kışanak’ın kitleye hitaben yapacağı konuşmaya başlamasıyla beraber kutlamanın yapıldığı alanda bulunan polis araçlarından aniden siren çalınmıştır. Amacın, Kışanak’ın konuşmasını engellemek olduğu düşünülmektedir.
Siirt Merkez’de 21 Mart günü yapılan Newroz etkinliğinde saat 11:00 sıralarında Siirt Merkez Alan Mahallesi’nden kutlamalara katılmak üzere alana girmek isteyen grupla kolluk güçleri arasında kısa bir gerginlik yaşanmış; araya giren İHD’nin gözlemci heyet üyeleri, tertip komitesi üyeleri sorunun çözümüne katkıda bulunmuşlardır.
Siirt Merkez’de yapılan Newroz Kutlaması’ndan sonra dağılan kitleye, yürüyüş yapılacak gerekçesiyle gaz bombalarıyla müdahale edilmiş; olaylarda BDP Milletvekili Nursel Aydoğan, Siirt Belediye Başkanı Selim Sadak ile birçok yönetici ve halk atılan gaz bombalarından zehirlenmiş, polislerin şiddetine maruz kalmışlardır.
Müdahale esnasında net olmamakla birlikte 5 kişinin gözaltına alındığı ve 10’a yakın kişinin de yaralandığı tespit edilmiştir.
21 Mart akşamı Siirt Merkez’de bazı mahallelerde (Evren Mahallesi) polisin gaz bombası kullanmış ve bu mahallede ikamet edenler atılan gazlardan etkilenmiştir.
22 Mart günü ise bir gün önceki Newroz kutlamaları bahane edilerek, 5 kişi daha gözaltına alınmıştır.
TUNCELİ (DERSİM)
Tunceli’nin Ovacık İlçesi’nde 18 Mart’ta yapılması planlanan Newroz Kutlaması, “Çanakkale anmasıyla aynı güne denk geldiği” gerekçesiyle yasaklandı. Newroz Tertip Komitesi’nin 19 Mart için yaptığı başvuru ise, Tunceli Valiliği’nin, Newroz’un 21 Mart’ta kutlanması yönünde kararı olduğu gerekçe gösterilerek reddedildi.
Ayrıca Dersim’in Pertek ve Mazgirt İlçelerinde 20 Mart günü kutlanması planlanan Newroz’da kaymakamlıklar tarafından yasaklandı.
Mazgirt’in Akpazar Beldesi’nde 20 Mart günü kutlanacak olan Newroz Tertip Komitesi, başvuruda bulunmuştu. Tertip komitesinin izin talebi kabul edilirken; İçişleri Bakanlığı’nın Newroz’a ilişkin yayımladığı genelgenin ardından, verilen izin iptal edildi.
VAN
Van 20 Mart’ta Belediye Garajı yanında kutlanacak olan Newroz etkinliğine Van Valiliği’nin izin vermediği bildirildi. Valilik, Newroz kutlamasının 21 Mart günü yapılmasını istedi.
Van’da Belediye Garajı’nda yapılacak kutlama için yurttaşlar, BDP Van İl Binası olarak kullanılan çadır, Sebze Hali yolu ile Karşıyaka Beşyol’da toplanarak alana doğru yürüyüşe geçti. BDP çadırında toplanan gruba BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş da eşlik etti. Sebze Hali yolunda bir araya gelen ve alana yaklaşan yüzlerce kişiyi polis gaz bombası ve tazyikli suyla müdahale etti. Müdahaleyle birlikte yurttaşlar ara sokaklara dağıldı. İlk grup dağılırken, diğer iki grubun ise alana doğru yürüyüşü devam etti. Yapılan engellemelere rağmen onbinlerce kişi alana ulaşmayı başardı.
Van’da yapılan Newoz kutlamasından sonra BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş Van halkını yürüyüşe davet etti. Demirtaş’ın çağrısı üzerine onbinlerce kişi yürüyüşe başladı. Merkeze doğru yapılan yürüyüşe polis gaz bombası ve tazyikli suyla müdahale etti. Müdahaleyle birlikte birçok noktada başlayan çatışmalar uzun süre devam etti. Çatışmaların yayıldığı kentte, helikopterler kentin üzerinden alçak uçuşlar yaptı.
Van’da sabah saatlerinden itibaren alana akın eden kitleye polisin müdahalesiyle başlayan ve kutlama sonrası yürüyüşe geçen kitleye polisin yaptığı müdahaleyle başlayan olayların sonunda 10 kişi gözaltına alınırken, yaşanan olaylarda aralarında Van Belediye Başkan Yardımcısı Abdurrahman Doğar, BDP Merkez İlçe Yöneticisi Nimet Arslan, ile 3 polisin de bulunduğu toplam 13 kişi yaralandı. Yaralıların tamamı ayakta tedavi edildikten sonra taburcu edildi.
Van’da Seyit Fehim Avrasi Mahallesi’nde deprem sonrası kurulan Barış Anneleri İnisiyatifi çadırı, belediyenin çocuklar için kurduğu ve belediye ile gönüllülerin kullandığı çadırlara 18 Mart günü gece saatlerinde çok sayıda polis tarafından baskın düzenlendi. Aramalar sonrası çadırlarda bulunan malzemeler dağıtılırken, aynı saatlerde çeşitli mahallelere baskın düzenlendi. Gece boyunca yapılan ev baskınlarında 14 kişinin gözaltına alındığı bildirildi. “Newroz kutlamalarında olay çıkaracakları” iddiasıyla gözaltına alınan kişiler İl Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü.
Van’da Newroz kutlaması öncesi polislerin başta Van Belediyesi’nin kurduğu çadırlar olmak üzere kent genelinde yapılan baskınlarda gözaltına alınan 14 kişi, emniyetteki işlemlerinden sonra 22 Mart günü savcılığa çıkarıldı. Savcılıkta ifadesi alınan 14 kişiden 9’u serbest bırakılırken, 5 kişi ise tutuklama talebiyle Van Ağır Ceza Mahkemesi Nöbetçi Hakimliği’ne gönderildi. Mahkemede, 4 kişi tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılırken, 1 kişi ise, “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla tutuklanarak cezaevine gönderildi.
Van’ın Başkale (Elbaq) İlçesi’nde Hafiziye, Tepebaşı ve Yenimahalle Mahallelerinde 23 Mart günü birçok eve polis tarafından baskın düzenlendi. Van Özel Yetkili Cumhuriyet Savcılığı’nın talimatı ile çok sayıda polis tarafından 03:30 sıralarında yapılan baskında BDP İlçe Eşbaşkanı Selahattin Bozkurt, BDP eski yöneticisi Salih Tayfun ve Belediye Meclis Üyesi Reşit Aslan’ın evlerinin de aralarında bulunduğu birçok ev saatlerce arandı. “Örgüte yardım yataklık yaptıkları” iddiasıyla bazı evlerin kapılarının kırılarak içeri girildiği baskında, İlçe Eşbaşkanı Bozkurt’un kardeşi Zeki Bozkurt gözaltına alındı.
