AMAÇ
Mardin E tipi kapalı cezaevinde 15.07.2012 tarihinde yaşanılan olay ile ilgili olarak yaşanılanların bilinmesi ve kamuoyu ile paylaşılması amacı ile cezaevi komisyonu tarafından bilgi raporu hazırlanmıştır.
OLAY
15.07.2012 tarihinde Mardin E tipi kapalı cezaevinde yangın çıktığının haber alınması üzerine dernek yöneticilerimiz Av. Orhan ERBEYİ, Av. Eser ÇEÇEN, Av.Barış BÜYÜK takriben saat 10.00 Civarında Mardin cezaevine gidip cezaevi yetkileri, cezaevinde bulunan bir kısım tutuklu ve hükümlü ve cezaevinde bulunan BDP vekilleri ile görüşme yapmışlardır.
Saat 08.20 itibarı Mardin valiliği, Mardin E tipi kapalı cezaevinde isyan yaşandığını kamuoyuna duyurmuştur.
Saat 09.00 itibarı Mardin E tipi kapalı cezaevi önünde mahpus yakınları toplanmaya başlanılmış ve endişe ile kendilerine bir bilginin verilmesini beklemişlerdir.
OLAYIN OLUŞUMU
Yapılan görüşmelerden ve alınan bilgiler doğrultusunda olayın şu şekilde olduğu öğrenilmiştir.
Olay, 15.07.2012 tarihinde siyasi mahpusların bulunduğu C-10 koğuşunda bulunan mahpusların yemekhane kısmında oturur iken bir mahpusun 14 Temmuz da BDP milletvekillerine yönelik şiddeti protesto etmek için koğuşu ateşe vermesi ile başlamıştır. Koğuşun ateşe verilmesi ile beraber içerde bulunan mahpuslar kendilerini kurtarmak için koğuşun kapısını kendi imkânları ile kırarak ara koridorlara çıkmışlardır. İçerde dumanın birikmesi nedeni ile yan koğuşlarda bulunan mahpuslar da koğuş kapılarını kırarak dışarı çıkmışlardır. Mahpuslar kendi imkânları ile yangın söndürdüklerini, olayda küçük bir yaralanma dışında ciddi bir şeyin yaşanmadığını ifade etmişlerdir. Mahpuslar; yangının çıkması üzerine koğuşlarda bulunan mahpusların yardım talebinde bulunduklarını, daha önce Urfa cezaevinde yaşanılan olay nedeni ile endişe ile kapılara vurduklarını, C-10 koğuşunda bulunan mahpuslara yardım etmek için kapıları kırdıklarını beyan etmişlerdir.
Mahpuslar, yangının çıkması üzerine cezaevi idaresinin herhangi bir müdahalede bulunmadığını, normal şartlarda açık bırakılan bölümlerin kapılarını dahi kilitlediklerini ifade etmişlerdir.
Mardin cezaevinde bulunan mahpuslar ile yapılan görüşmede toplu bir isyan durumunun söz konusu olmadığını, yaşanılan olayın bireysel bir tepki neticesinde meydana geldiğini, dışarıda bulunan ailelerinin bu neden ile endişe duymamaları gerektiğini beyan etmişlerdir.
Olayın yaşandığı esnada cezaevindeki bazı görevlilerin sorumluluk alarak olaya Jandarmanın müdahale etmesini engelleyerek olası bir facianın önüne geçilmiştir.
YAPILAN AÇIKLAMALAR
Olayın yaşandığı gün Mardin cezaevine derneğimiz avukatları haricinde BDP vekilleri Ahmet TÜRK, Hasip KAPLAN ve Erol DORA cezaevine gelerek yetkililer ile görüşme yaptılar. Görüşme neticesinde dışarıda bekleyen ailelere herhangi ciddi bir durumun söz konusu olmadığını, toplu bir isyanın söz konusu olmadığını söyleyerek ailelerden dağılmalarını istemişlerdir.
AKP milletvekili Abdurrahim AKDAĞ cezaevine gelerek hiçbir açıklama yapmadan cezaevinden ayrılmıştır.
RESMİ AÇIKLAMALAR
Mardin Valiliği, olayın ilk anından itibaren toplu bir isyanın olduğuna iddia ederek bu yönde basına bilgi vermiştir.
Telefon ile aranılan cezaevi müdürlüğü yetkileri, cezaevinde herhangi bir problemin mevcut olmadığını beyan etmişlerdir.
YARDIM TALEPLERİ
Mardin belediyesinden talep edilen itfaiye, itfaiye araçlarının teknik teçhizat eksikliği nedeni ile gönderilmemiş, Kızıltepe belediyesine ait itfaiye araçları ile çatıya su sıkılmıştır.
AÇILAN SORUŞTURMA
Cezaevi idaresi olayı örgütlü ve toplu bir isyan olarak algılayarak tuttuğu tutanakta C-10 koğuşunda kalan mahpusların koğuşta yangın çıkarmak, B-10 koğuşunda bulunan mahpusların kalorifer radyatörünü yerinden sökerek koğuş kapısını kırmaktan, B-14 Koğuşunda bulunan hükümlü ve tutukluların koğuş mazgalını kırdıkları, B ve C Blokta bulunan mahpusların koğuş kapılarına vurmak sureti ile isyana destek verdikleri ile gerekçesi ile disiplin soruşturması başlatmıştır.
Olayın üzerinden 1 gün geçtikten sonra Mardin E tipi kapalı cezaevinde bulunan 180 tutuklu (davaları halen Diyarbakır da devam etmektedir) 3 grup halinde ailelere haber verilmeden İzmir Aliağa Şakran’da bulunan özel tip cezaevine gönderilmiştir.
SONUÇ VE KANAAT;
a) Yapılan görüşmelerden elde edilen bilgilere göre Mardin cezaevinde iddia edildiği gibi toplu bir isyan yaşanmadığı kanaatine ulaşılmıştır.
b) Mardin cezaevi idaresi ve yetkili makamlar daha önce Urfa’da yaşanılan cinayetlerden ders çıkarmadan yangına zamanında müdahale etmediği gibi mahpusların kendi imkânları ile kendilerini kurtarmaya çalışmasını da isyan olarak kabul etmiştir.
c) Ortada toplu bir isyan bulunmamasına rağmen çoğu Mardin ve Şırnak’lı olan ve davaları Diyarbakır Ağır Ceza mahkemelerinde devam eden tutukluların uzak bir ile sevk edilmesinin yeni bir cezalandırma yöntemi olduğu kanaatine varılmıştır.
d) ‘Nakil’ adı altında yapılan bu işlemler ile tutuklu yakını aileler de cezalandırılmıştır.
e) Mahpusların, Adalet Bakanlığı tarafından uygulandığı iddia edilen “Kırmızı Liste” uygulamasının ne olduğunun kamuoyuna açıklanması gerekmektedir.
f) Dernek olarak, Mardin E tipi kapalı cezaevinde yaşanılan olay ile ilgili Meclis İnsan Hakları Komisyonu tarafından bir araştırma yapılmasını, adli makamlar tarafından olayda kastı ve ihmali bulunan görevliler hakkında soruşturma açılmasını talep etmektedir.
Av. Erdal KUZU Av. Hüseyin CANGİR Av. Orhan ERBEYİ
Av. Eser ÇEÇEN Av. Barış BÜYÜK
