YSK yasaklarına ne kadar uyuldu?
YSK kararına rağmen 30 Mart 2019 saat 18.00 itibariyle kampanya materyallerinin tamamının toplanması ve oy verme günü bu materyallerinin sandık çevresinde olmaması gerekmesine rağmen genel gözlemimiz Türkiye’nin birçok yerinde kampanya materyallerinin toplatılmamış olması. İzmir Çiğili’de AKP seçim arabasının sandık bölgelerinde gezerek görsel propagandaya devam ettiği görülmüştür. Ardahan’da AKP adayının sandık başında propagandaya devam ettiğine dair şikayetler gelmiştir.
Dün yasakların başladığı saatten sonra gece yarısına doğru Ağrı’da 16 SAS 32 plakalı emniyete mensup olduğu iddia edilen araçla propaganda yasağına rağmen yardım kolileri dağıltıldığı görülmüştür.
Bağımsız gözlemcilere izin verildi mi?
İHD Gözlemcileri Bağımsız Seçim İzleme Platformu ile birlikte hiçbir partinin müşahit kartını almadan gözlem faaliyetini yürütmektedir.
İHD Gözlemcileri birçok yerde bizzat kolluk tarafından engellenmiş ve gözlem yapamayacaklarına dair kendilerine talimat geldiğini ifade edilmiştir. Oysa, seçim idaresi YSK’nın kontrolündedir. YSK ve YSK’ya bağlı il ve ilçe seçim kurullarının müdahalesi olmadan kolluğun bağımsız gözlemcilere müdahale etmemesi gerekir. Bugün Diyarbakır, Mersin, Ağrı Patnos, Şanlıurfa Ceylanpınar, Çanakkale vb. illerde açık engelleme yapılmıştır.
Bugün itibariyle Türkiye’de sadece Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresinden 22 gözlemcinin resmi olarak gözlem yapmasına izin verilmiştir. Bunun dışında, tıpkı bizim gözlemcilerimizin engellenmesi gibi Avrupanın değişik ülkelerinden seçim gözlemi yapmak için gelen milletvekili, belediye meclis üyeleri ve çeşitli STK temsilcileri ile gazetecilerin gözlem yapması engellenmektedir. Örneğin, Şanlıurfa Ceylanpınar’a girişine izin verilmemiştir. 2 gün önce de İngiliz Morning Star Gazetesinin editörü Steve Sweeney seçim gözlemci için Türkiye’ye gelmiş sınır girişinde gözaltına alınmış ve ertesi gün sınır dışı edilmiştir.
Engelliler engelsiz oy kullanabildi mi?
Yatağa bağımlı engelli bakımından seyyar oy sandığı olmasına rağmen tekerlikli iskemlede bulunan engellilerinin oy kullanmasıyla ilgili fiziki engeller devam etmiştir. Birçok yerde engelliler kucakta taşınarak oy sandığına götürülmüşlerdir.
Seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluğun kendisi bizzatihi güvenliği ihlal etti.
Bugün yapılan seçimde İçişleri Bakanlığının açıkladığı gibi Türkiye sathında 310 olay yaşanmıştır. Bu olayların en vahimi Malatya Pütürge’de açık oy kullanma tartışması üzerine bir aday yakının silahlı saldırısı sonucu 2 kişi yaşamını yitirmiştir. Bu olaylardan Diyarbakır, İstanbul, Adana, Şanlırufa, Antep ve Mardin’de muhtar adayları arasında çıkan kavgada 67 kişi yaralanmıştır.
İçişleri Bakanlığı bu kadar yoğun güvenlik önlemi aldığını açıklamasına ve sahada çok sayıda kolluk görevlisi bulunmasına bu olayların önlenmemiş olması göstermektedir ki bu kadar çok kolluk görevlisi başka bir amaç için kullanılmıştır. Seçmenin iradesini etkilemek için kullanılmıştır. Dolayısıyla, YSK’nın seçim güvenliği ile ilgili durumu değerlendirmesi gerekmektedir.
Özellikle Kürt seçmenin yoğun olduğu yerlerdeki oy kullanılan okul çevresinde aşırı güvenlik önlemi olduğu, uzun namlulu özel hareket polislerinin görevlendirildiği görülmüştür.
Örneğin, Mersin,Çay mahallesi Halil Akgün İmam Hatip Lisesi önü. Mersin Akdeniz Çilek Mahallesi 23 Nisan ilköğretim okulu önü.Şırnak ilinde yaygın olarak bu manzara görülmektedir.
Kars ili Digor ilçesi kaymakamı ve beraberindeki özel harekat timleri uzun süre okul içinde dolaşarak seçmenin tercihini etkilemeye çalışmıştır.
Malatya’nın Pötürge ilçesi Bölünmez Mahallesi ilkolunda açık oylamaya itiraz ettiği belirtilen Saadet Partili görevlilerin AKP adayının bir yakının saldırısı sonucu 2 kişi yaşamını yitirmiştir. Bu kişilerin Hasan Aktaş ve İlyas Aktaş olduğu öğrenilmiştir.
İstanbul Kadıköy Nihat Işık İlkolulunda muhtar adaylarının yakınlarının arasında çıkan kavgada 2 kişi yaralandı.
Mardin Artuklu Dara Mahallesi muhtar adayları arasında çıkan taşlı ve sopalı kavgada 3 kişinin yaralandığı kaydedilmiştir.
Diyarbakır Kayapınar’da muhtar adayları arasında yaşanan kavgada 2 kişi yaralandı.
Erzurum ili Karayazı ilçesi Köyceğiz Mahalle muhtar adayları arasındaki kavgada çok sayıda kişinin yaralandığı belirtildi.
Diyarbakır’ın Kulp ilçesi Kayahan Mahallesindeki korucular seçimlerde HDP tarafından görevlendirilmiş avukatlar Eyüp Aydeniz, Fırat Akdeniz, Suat Öztürk ve Mehmet Emin Ay’ı darp etmiştir.
Van ili Erçiş ilçesi Yeşilova Mahallesi Selvihan’a okuluna polis baskını yapılmış HDP’li sandık görevlileri dışarı çıkarılmış, HDP’li 2 sandık görevlisi gözaltına alınmıştır.
Usule aykırı ve mükerrer oy kullanma
142 Belgesi olmadan yoğun oy kullanıldığına dair şikayetler yapılmıştır.
Şanlıurfa Halfeti Anadolu Lisesi 1094 nolu sandıkta Mersin’den geldiği belirtilen çok sayıda polisin 142 belgesi olmadan oy kullandığı tespit edilmiştir.
Siirt iline çok sayıda Kocaeli ve Yozgat’tan taşınan polis ve askerlerin oy kullandığı gözlemlenmiştir. Bu kişilerin 142 belgesi olup olmadığı bilinmemektedir.
Tunceli Hozat’ta askerlerin 142 belgesi olmadan oy kullanmaya çalıştığı görevlilerin itirazı ve vatandaşların tepkisi üzerine bu girişmden vazgeçildiği gözlemlenmiştir.
Gaziantep Aysel İbrahim Akınal Teknik Lisesinde oy kullanan bir kişinin (İ.H.S.) ABD’deki kızının yerine oy kullandığı tespit edildi.
Açık sayım ilkesine aykırı uygulamalar
Batman Şirinevler ve Cumhuriyet Mahallelerinde bulunan gözlemciler sayım esnasında dışarı çıkarılmıştır.
Van Memursen Akif İnan İlköğretim okulunda müşahitlerin ve muhtar adaylarının sayım esnasında okul dışına çıkartıldıkları gözlemlendi. İtiraz edenler polis tarafından gözaltına alınmakta tehdit edildi.
Kişi özgürlüğü hakkına aykırı uygulamalar
Van 1. Sulh Ceza Hakimi bugün itibariyle kolluğa genel üst arama izni vermiştir. Van kolluğu bu izne dayanarak okul önlerinde üst aramasına başlamıştır. Böylece, seçmenin oy kullanmasını engellemeye dönük ve iradesini etkilemeye dönük bir yargı kararı alınarak seçimlerin adil ve dürüstlük ilkesine göre yürütülmesine gölge düşürülmüştür.
