İnsan Hakları Derneği, kurulduğu 1986 yılından beri Türkiye’de gerçekleştirilen milletvekilliği genel seçimlerini, yerel seçimleri ve halk oylamalarını gözlemleyerek sonuçları hakkında dönem dönem açıklamalar yapan, Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi ile AGİT Demokrasi ve İnsan Hakları Departmanıyla bu hususlarda görüş alışverişinde bulunan, devletten, hükümetten ve siyasi partilerden bağımsız gönüllü bir sivil insan hakları örgütüdür. 7 Haziran 2015 seçim sürecinde İHD AGİT seçim gözlem heyetleri ve Avrupa Konseyi Parlamenter Aseblesi milletvekili heyetleri ile birden çok görüşme gerçekleştirmiş olup, son görüşme 6 Haziran 2015 günü seçimleri izlemeye gelecek olan parlamenter grubu ile yapılacaktır. Bu süreçte ayrıca AB Parlamentosu Türkiye Raportörü ile de karşılıklı seçimler üzerine faydalı bir görüşme gerçekleştirilmiştir.
7 Haziran 2015 seçimlerine İHD, ESHİD (Eşit Haklar İçin İzleme Derneği) ile birlikte ve çeşitli yerel STK’ların katılımı ile 26 ilde Bağımsız Seçim Platformu içerisinde olmak üzere toplam 48 İlde bağımsız seçim gözlemi gerçekleştirecektir. Bu gözlemlerde 2500 kişi görevlendirilmiştir. Görevlendirilen kişiler arasında KESK’e bağlı sendikalara üye aktivistlerde görev almıştır. Bu süreçte İHD Genel Merkezi ve şube/temsilcilikleri açık tutulacak olup, açıklamamız ekinde yer alan listede seçim gözlemi yapacağımız yerlerde irtibata geçilecek iletişim bilgileri yer almıştır.
Derneğimiz bağımsız seçim gözlemciliğini YSK’nın onayı dahilinde yapabilmek için gerekli başvuruları YSK’ya yapmış ancak YSK mevzuatta hüküm olmadığını gerekçe göstererek talebimizi kabul etmemiş fakat İHD üyeleri ile görevlendireceği kişilerin birer seçmen olarak oyların sayım ve dökümünü izleyebileceğini ve 298 sayılı kanun uyarınca yasal itiraz haklarını kullanabileceğine dair karar vererek esasen sandıklardaki oyların sayımı, dökümü, tutanak tutulması ve birleştirme tutanakları hususlarında bağımsız seçim gözlemcilerinin gözlem yapabileceğini dolaylı olarak kabul etmiş durumdadır. Bu vesile ile Türkiye’deki tüm il ve ilçe seçim kurulu hakimliklerinin görevlendireceğimiz kişilerin bağımsız seçim gözlemciliği yapmalarına engel olmamasını aksi halde konuyu Avrupa Konseyi ve AGİT nezdinde şikayet konusu yapacağımızı belirtmek isteriz. İHD’nin, bağımsız seçim gözlemciliği ile ilgili başvurusu Anayasa Mahkemesinin 2015/6540 başvuru nolu dosyasında devam etmektedri.
Derneğimiz vee Bağımsız Seçim Platformu yapmayı düşündüğü seçim çevresi ve sandık çevresindeki gözlemlerde şu hususları gözlemleyecektir:
1- Seçim yapılan yerlerde bulunan mevsimlik işçiler, tarım işçileri, şantiyelerdeki inşaat işçileri, turizm sektöründe çalışan işçilerin seçmen kaydının olup-olmadığını, bulundukları yerlerde oy kullanıp kullanamadıklarını,
2- Huzurevlerinde oy kullanılıp kullanılmadığını,
3- Hastanelerde yatan hastalar için seçim sandığı kurulup kurulmadığını,
4- Kamu ve özel öğrenci yurtlarında kalan öğrenciler için seçim sandığı kurulup kurulmadığını, bu öğrencilerin seçmen kayıtlarının bulundukları yerde olup olmadığını,
5- Kadın sığınma merkezlerinde kalan kadınların oy kullanıp kullanamadığını,
6- Engellilerin oy kullanıp kullanamadıklarını, oy kullanma yerlerinin engellilerin ulaşmasına uygun olup olmadığını, görme engelliler bakımından kabartmalı oy pusulası olup olmadığını,
7- Okuma yazma bilmeyenler ile Türkçe bilmeyen vatandaşların oy kullanıp kullanamadığını, kullanıyorlar ise ne şekilde oy kullandıklarını,
8- Göçebe durumunda olan vatandaşların bulundukları yerde oy kullanıp kullanamadıklarını,
9- Oy kullanma yerinde ve oy kullanma yerlerinin bahçelerinde veya önlerinde aşırı güvenlik önlemi alınıp alınmadığını, güvenlik önlemlerinin vatandaş üzerinde olumlu veya olumsuz etki yaratıp yaratmadığını, güvenlik önlemleri kapsamında GBT taraması yapılması yolu ile seçmenlerin oy kullanması önünde engel olup olmadığını,
10- Sandık kurullarının bileşiminde kadın erkek eşitliğine uyulup uyulmadığını, sandık kurulu başkanlarının dağılımında kadın erkek eşitliğinin sağlanıp, sağlanmadığını,
11- Siyasi parti ve bağımsız aday müşahitlerinin müşahitlik yapması önünde engel olup, olmadığını,
12- Oy verme gününde siyasi partilerin ve bağımsız adayların kampanya materyallerinin toplumsal alandan kaldırılıp kaldırılmadığını,
13- Özellikle kırsal bölgelerde toplu oy kullanımı yapılıp yapılmadığını,
14- Seçim sandığı yerlerinin değiştirilip değiştirilmediğini, seçim sandıklarının bir başka yere taşınarak oy kullandırılıp kullandırılmadığını,
15- Sandık kurullarının oluşumu bakımından kamu görevlileri arasında örgütlendikleri sendika bakımından ayrım yapılıp yapılmadığını, tarafsızlık ilkesine uyulup uyulmadığını,
16- Oy sayım işlemlerinin aleniyet kuralına uygun yapılıp yapılmadığını,
17- Sandık sonuç tutanaklarının birer örneğinin siyasi parti ve bağımsız aday müşahitlerine verilip verilmediğini, sandık sonuç tutanağı ve oy torbalarının ilçe seçim kuruluna götürülürken siyasi parti müşahitleri nezdinde bu işlemin yapılıp yapılmadığını, ilçe seçim kurullarında birleştirme tutanakları hazırlanırken siyasi parti müşahitlerinin hazır bulunup bulunmadığını ve birleştirme tutanağının bir örneğinin verilip verilmediğini,
18- Sandık sonuçları açıklandıktan sonra seçim sonuçları kutlaması yapan siyasi parti ve bağımsız adayların etkinliklerine kolluk tarafından müdahale edilip edilmediğini,
19- Ve bunun gibi hususlara uyulup uyulmadığını gözlemlemek istemekteyiz.
İHD, bağımsız seçim izleme platformu ile birlikte en etkili şekilde izleme yapacak olup ,tüm vatandaşları ve siyasi partileri sandık güvenliği konusunda duyarlı olmaya ve en küçük bir ihlal olayı yaşandığında bizlere başvuru yapmaya davet ediyoruz.
İHD GENEL MERKEZİ
