Şeriatla yönetilen İran İslam Cumhuriyeti’nde, kadınlara yönelik hak ihlalleri giderek ağırlaşırken, geçtiğimiz yıl 14 Eylül 2022 tarihinde, İran’ın başkenti Tahran’da metro istasyonu çıkışında ahlak polisi adı verilen polis birimi tarafından Jina Mahsa Amani isimli Kürt kadın gözaltına alındı. Gözaltına alınma gerekçesi, başörtüsünü gerektiği gibi bağlamamış olmasıydı. Mahsa Amani, gözaltında yaşadığı ağır işkence sonucunda 16 Eylül 2022’de yaşamını yitirdi. İran İslam Cumhuriyeti, işkenceyi reddetti. Ancak adli tıp raporlarıyla Jina Mahsa Amani’nin tomografi taramasında kafa tasının kırılmasından kaynaklı kanama ve beyin ödemi olduğu, ciğerlerinde sıvı birikmesinin yanı sıra kafasına aldığı ağır darbenin ardından komaya girdiği bildirildi. Böylece Jina Mahsa Amani’nin işkenceyle yaşamını yitirdiğini tıbbi belgelerle ortaya çıktı. Jina Amani’nin işkenceyle öldürülmesinin ardından özellikle İran’daki Kürt şehirlerinde başlayan gösteri yürüyüşleri polis tarafından şiddetle bastırıldı ve çok sayıda kişi yaşamını yitirdi. Jina Mahsa Amani’nin öldürülmesini, basına yansıtan, haber yapan 3 kadın gazeteci tutuklandı. Jina Mahsa Amani’nin ölümü aslında İran’da özellikle muhaliflere yönelik baskıların çok arttığı bir dönemde bir özgürlük çığlığı haline geldi. Mahsa Amani’nin kendisine dayatılan giyim tarzına karşı tavır alması ve bu yolda işkenceyle yaşamını yitirmesi birçok insanın özgürlük taleplerini yükseltmesine neden oldu. İran’da bir yıldır kadınların çeşitli şekillerde dile getirdiği eylemler, protestolar devam ediyor. Jin Jiyan Azadi sloganıyla başlayan bu eylemler bütün dünya kamuoyuna ve tüm kadın örgütlerine umut vermekte.
İran İslam Cumhuriyeti, Jina Mahsa Amani’nin işkenceyle öldürüldüğünü kabul etmedi, bu konuda bir yargılama yapılmadı. Bu büyük “cezasızlık” bizim coğrafyamızdaki devletlere ait olan bilindik bir uygulama, bizlerin de tanık olduğu bir yöntemdi.
İnsan hakları savunucusu kadınlar olarak, Jina Mahsa Amani’nin ölüm yıldönümünde, onun başlattığı JİN JİYAN AZADİ / KADIN YAŞAM ÖZGÜRLÜK sloganının peşinde olduğumuzu ve Jina Mahsa Amani’nin işkenceyle öldürülmesine neden olanları, hiçbir zaman unutmayacağımızı, tüm dünyada erkek egemen sistemler son bulana kadar taleplerimizi tekrarlayacağımızı, bir kez daha dile getiriyoruz.
İHD Merkezi
Kadın Komisyonu
