21’ê Adarê roja Newrozê, çewa ku bi wateya roja nû wek mizgîniya biharê ye herwiha jî vejîn e.
Em, Komeleya Mafên Mirovan, Newrozê pîroz dikin.
Newroz, li dijî zordarî û zalimtiya Dehaq ji têkoşîna Kawayê Hesinker vir de li gelek welatan bi gerdîşî tê pîroz kirin. Mirov dikare Newrozê weke rojeke têkoşînê pênase bike ku ji mêj ve bi têkoşîna bindestan teşe girtiye. Ji bo Newroz bê pîrozkirin, wek li gelek welatan li welatê me jî têkoşîneke dûvedirêj hatiye dayîn; di salên 90î de li bajarên ku bi piranî Kurd lê dijîn pîrozkirina Newrozê hatiye qedexe kirin, herwiha li gelek bajaran hemwelatiyên ku xwestine Newrozê pîroz bikin hatine qetilkirin, gelek jî brîndar bûne. Newroz, bi têkoşîneke dîrokî û bedeldayînan îro bûye rojeke ku bi girseyî tê pîrozkirin.
Li Tirkiyê, nemaze bi têkçûna teşebisa pêvajoya çareseriyê ku di salên 2013-2015an de dest pê kiribû û şerê çekdar ku ji 24ê Tîrmehê sala 2015an vir ve didome û bi rewşa şerê herêmî, pirsgirêka Kurd bêçareserkirin maye. Ev yek, bûye destpêka pêvajoyekê ku her diçe Tirkiye zêdetir otorîter dibe û zor dide hemû dijberan bi taybetî jî Kurdan ku di bin rejîma zordariyê de bijîn. Di vê dorhêla zordarî û çewisandinê de maf û azadiyên bingehîn paş ve diçin; bi rêya zêdebûna nişadperestiyê û lihemberderketina Kurdan, em li Tirkiyê di heyameke ku daxwaza aşitiya civakî tê dewisandin de dijîn.
Van demên paşî, şerê di navbera Îsraîl û Fîlîstîn de, tevgera Tirkiyê ya ne aşitîxwaz li hemberî Rêveberiya Herêma Kurdistana Iraqê û Rojavayê Kurdistanê, rewşeke wisa ye ku daxwazên aşitiyê yên gelên Rojhilata Navîn tên paşçavkirin û siyasetên şer bi israr didomin.
Bi wesîleya Newrozê ya sala 2024an em dixwazin bi bîr bixin ku têkoşîna mafên mirovan û demokrasiyê, li gel hemû rêbazên fişar û zordestiyê, didome. Newroz, nîşana têkoşîna ji bo demokrasi û aşitiyê ya bindestan di serî de jî ya Kurdan e. Ji ber vê yekê, her çiqas tade û zordestî hebe jî, ên dûçarî van zordestiyan dibin, her sal di Newrozê de daxwazên xwe bi dengekî bilindtir tînin ziman. Ev bi xwe jî wateya rasteqîn ya Newrozê ye. Newroz, li vê erdnîgariyê, ligel hemû zordestî û fişaran bi girseyî tê pîrozkirin; li qadên Newrozê daxwazên aşitiyeke serfiraz û azadiyê tên bilêvkirin.
Yeqîniya me ew e ku desthilata siyasî divê guh bide van daxwazên aşitiyê. Em ê, wek Komeleya Mafên Mirovan, xebatên xwe yên ji bo li Tirkiyê aşitiyeke serfiraz pêk bê bidomînin.
Daxwaza me parêzvanên mafên mirovan ew e ku îsal pîrozbahiya Newrozê li hemberî şer û pêvçûnê aşitiyê bîne, bibe destpêka rêya pêvajoyeke nû ya aşitiyê û bi vî hawî îsal bibe sala ku em bigîjin azadiyê.
KOMELEYA MAFÊN MIROVAN
Newroz Kutlu Olsun!
21 Mart Newroz Günü, yeni gün anlamında baharın müjdecisi olduğu kadar yeniden diriliş anlamına da gelir.
İnsan Hakları Derneği olarak Newroz’u kutluyoruz.
Newroz, tarihsel olarak Dehak zalimliğine karşı Demirci Kawa’nın mücadelesinden bu yana birçok ülkede geleneksel olarak kutlanmaktadır. Newroz, geçmişten bu yana ezilenlerin mücadelesi ile şekillenmiş bir mücadele günü olarak tanımlanabilir. Newroz kutlamaları için birçok ülkede olduğu gibi coğrafyamızda da uzun mücadeleler verilmiş; 90’lı yıllarda Kürtlerin çoğunlukla yaşadığı kentlerde Newroz kutlamaları yasaklanmış, yine birçok kentte Newroz’u kutlamak isteyen yurttaşlar katledilmiş ve birçoğu da yaralanmıştır. Newroz böylesi tarihi mücadele ve bedeller sonucu günümüzde kitlesel olarak kutlanan bir gün olmuştur.
Türkiye’de özellikle 2013-2015 yılları arasında başlayan çözüm süreci girişiminin başarısız olması ile 24 Temmuz 2015 tarihinden bu yana devam eden silahlı çatışma ve bölgesel savaş hali; Kürt sorununu çözümsüz bırakmış ve Türkiye’nin giderek otoriterleştiği, Kürtler başta olmak üzere muhalif bütün kesimleri baskı rejimi altında yaşamaya zorlayan bir sürecin başlangıcı olmuştur. Bu baskı ortamında temel hak ve özgürlükler konusunda gerileme yaşandığı; Türkiye’de giderek artan ırkçılık ve özelde Kürt karşıtlığı üzerinden toplumsal barış taleplerinin bastırıldığı bir dönemi yaşıyoruz.
Son zamanlarda İsrail ve Filistin arasındaki çatışma hali ile Türkiye’nin Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne ve Rojava’ya yönelik barışçıl olmayan tutumu; Ortadoğu halklarının barış taleplerini görmezden gelen, savaş politikalarında ısrar eden bir tutumdur.
2024 yılı Newroz’u vesilesi ile hatırlatmak isteriz ki insan hakları ve demokrasi mücadelesi, her türlü baskı yöntemine rağmen devam etmektedir. Newroz, Kürtler başta olmak üzere ezilenlerin demokrasi ve barış için mücadelesinin simgesidir. Dolayısıyla ne kadar baskı uygulanırsa uygulansın; baskıya maruz bırakılanlar her yıl Newroz kutlamaları ile taleplerini yeniden daha yüksek bir sesle dile getirmektedirler. İşte Newroz’un gerçek anlamı da budur. Nitekim coğrafyamızda da Newroz kutlamaları bütün baskı ve olumsuz koşullara rağmen kitlesel olarak kutlanmakta; Newroz alanlarından özgürlük ve onurlu bir barış talepleri seslendirilmektedir.
Türkiye’deki siyasi iktidarın bu barış taleplerine kulak vermesi gerektiği kanaatindeyiz. İHD olarak, Türkiye’de onurlu bir barışın tesisi için çalışmalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz.
İnsan hakları savunucuları olarak bu yıl kutlanacak Newroz’un devam eden çatışma ve savaşa karşı barış getirmesini, yeni bir barış sürecine giden yolun başlangıcı olmasını ve bu vesileyle özgürlüklere kavuşacağımız bir yıl olmasını dileriz.
İNSAN HAKLARI DERNEĞİ
Newroz Pîroz Bo!
Roja 21ê Adare, hem mijdanîya wisarî dana, hem zî yena manayê newerabîyayîşî.
Ma sey Komaleyê Heqanê Merdiman, Newrozî pîroz kenê.
Roja ke Kawayê asinkarî vera zilmê Dehaqî sere wedarit ra nat Newroz, zafê welatan de yeno pîrozkerdene. Newroz, verî ra heta ewro bi micadeleyê mezlûman şekle xo girewto. Seba pîrozkerdişê Newrozî, sey welatanê bînan welatê ma de zî xelêk micadele dîya. Serranê 90an de bajaranê Kurdan de pîrozkerdişê Newrozî qedexe bî, zafê bajaranê ke Kurdî waştê tede Newroz pîroz bikerê, rastê hêrişî ameyê û zaf kesî ameyê qedilkerdene û zaf kesî zî bîyê darbice. Bi nê micadele û berdêlanê pîlan ra dima şar ewro eşkeno Newrozê xo teberan de pîroz bikero.
Tirkîye de payşîyayîşê “Pêvajoyê Çareserîye” û newe ra destpêkerdişê şer û pêrodayîşî ra dima, Meseleya Kurdan bêçare mende. Bi no hawa, Tirkîye hîna bî otoriter û vera Kurdan û mixalîfanê bînan newe ra şidetê xo zedîna. Bi zêdînayîşê zilmî, meseleyê heq û azadîye tepîya şî, bi nijatperestî û bitaybetî zî bi dişmenatîya vera Kurdan aştîye, komel ra dûrî kewt.
Şerê mîyanê Îsraîl û Filistînî û polîtîkayê Tirkîyeyê vera Herêma Kurdan a Iraqî û Rojawanî, mojneno ma ke azadîwaştişê şaranê Rojhelatê Mîyanênî hetê mixataban ra nîno vînayîş.
Bi wesîleyê Newrozê 2024î ma wazenê vajê ke vera her qeydeyê şidet û tehdîtî micadeleyê heqanê merdiman û demokrasîyî dewam keno. Newroz, seba Kurdan û heme mezlûman, nîşaneyê micadeleyê demokrasi û aştî yo. No semed ra çi herîş beno wa bibo, mezlûmî do bi pîrozkerdişê Newrozî waşteyanê xo bi vengêko hîna berz bîyarê ziwan. Manayê Newrozî yo rasteqên no yo. Coka herêma Kurdan de zî vera heme hêrîş û zordarîyan Newroz şarî mîyan de yeno pîrozkerdiş û şar, meydananê Newrozî de waşteyanê xo yê azadîye û aştîyêka bi rumete ano ziwan.
Ma vanê ke ganî Tirkîye de zî hikumet, goşê xo bido nê waşteyan. Ma do sey Komeleyê Heqanê Merdiman semede awankerdişê aştîyêka bi rumete xebatanê xo bide dewamkerdene.
Ma sey pawitoxê heqanê merdiman wazenê ke wa Newrozê na serre vera şer û pêrodayîşan aştîye bîyaro, wa seba pêvajoyêka aştîye ya newîye û seba heq û azadîyanê ma bibo wesîle.
KOMELEYÊ HEQANÊ MERDIMAN
