27.02.2012
KAYIP KİŞİLERİN KAYBEDİLME HİKAYESİ
2-6.11.1995 Tarihinde Dargeçit ilçesinde Süleyman Seyhan (57),A.rahman ÇOŞKUN( 21),Abdullah ÇOŞKUN( 20), Mehmet Emin ASLAN( 19),Nedim AKYÖN( 16),Seyhan DOĞAN( 14),Davut ALTINKAYNAK (13), Hazni DOĞAN (11),Hayat ALTINKAYNAK ( 28) Dargeçit jandarma komutanlığı tarafından örgüt militanlarına yardım ettikleri gerekçesi ile gözaltına alınırlar. Hazni DOĞAN ve Hayat ALTINKAYNAK gözaltında serbest bırakılır. Diğer yurttaşlardan bir daha haber alınmaz. Gözaltına alınan kişilerin kaybolmasından yaklaşık 4 ay sonra Süleyman SEYHAN’ın cesedi Dargeçit Korucu köyü civarında bir kuyu da bulunur. Bu olaydan sonra Merkez komutanlığında görevli uzman çavuş Bilal BATIRIR( Radikal gazetesinin 16.02.2012 tarihli haberi) kaybolur.7 yurttaş 1995 tarihinde beri kayıp ve ailelerin hukuki mücadelesi devam etmektedir.
OLAYIN HUKUKİ GELİŞİMİ
Ailelerin 1995 yılında Dargeçit savcılığı nezdinde yapmış oldukları şikayet talepleri ile ilgili soruşturma da 2009 yılına kadar herhangi bir ilerleme sağlanmamıştır. Bu zaman zarfında cenazesi bulunan Süleyman SEYHAN’ın ailesinin AİHM nezdinde yapmış olduğu başvuru kabul edilerek soruşturmanın etkin bir şekilde yürütülmediği gerekçesi ile Türkiye aleyhine sonuçlanmıştır.2009 yılında bir kısım ailelerin İstanbul savcılığı nezdinde yapmış olduğu girişim bir kısım ailelerin Dargeçit savcılığı nezdinde yapmış olduğu talepler dikkate alınarak soruşturma genişletilmiş ve fezleke hazırlanarak dosya Diyarbakır Özel Yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir. Dernek avukatlarının Aralık 2011 tarihinde Savcılık nezdinde Dargeçit ilçesi Bağözü köyünde içinde ve civarında gösterilecek şüpheli yerlerde arama çalışması yapılması talebinin kabulü üzerine ilki 17.02.2012 olmak üzere aralıklar ile 4 gün süren arama çalışması yapılmıştır.
DARGEÇİTTTE ZORLA KAYBETTİRLME VAKALARI
1991 ve 2000 yılları arasında Derneğimize yapılan başvurulara göre Dargeçit ilçesinde 12 kişi zorla kaybettirilmiştir. Kaybettirilen yurttaşların isimleri şunlardır. Süleyman Seyhan, A.rahman ÇOŞKUN, Abdullah ÇOŞKUN, Mehmet Emin ASLAN, Nedim AKYÖN, Seyhan DOĞAN, Davut ALTINKAYNAK, Süleyman ATALAN, Hikmet KAYA, Resul ARSLAN, Enver AKAN, Rıdvan YAKUT, M. Nezir ACAR, Aziz DUMAN, Bilal BATIRIR (Radikal gazetesi)
Tespitler, derneğe yapılan başvurular üzerine yapılmış olup bu sayının daha fazla olduğunu düşünülmektedir.
KAZI ÇALIŞMASI YAPILAN KÖYÜN ÖZELLİKLERİ
Bağözü köyünün Dargeçit ilçesine yaklaşık olarak 5 km mesafe de bulunduğu, köyün Ilısu yolu üzerinde sağ tarafta bulunduğu, köyün 1992 yılında güvenlik gerekçesi ile boşaltırıldığı, Boşaltma tarihinde 2002 tarihine kadar köye giriş ve çıkışların izne tabi olduğu, köyün girişinde söz konusu tarihlerde askeri kontrol noktalarının bulunduğu, köye bakan hakim bir tepede karakol benzeri askeri yapıların bulunduğu tespiti yapılmıştır. Dargeçit ilçesinde yaşayan yurttaşlar arasında keşif yapılma tarihine kadar burada insanların gömüldüğü şeklinde bir kanaat bulunduğu tespiti yapılmıştır.
KAZI YAPILMASINDA TALEP EDİLEN KRİTERLER
Derneğimizi söz konusu mezarın açılması talebinin aynı zamanda şikayet içerikli olduğu, dolayısı delillerin toplanması, ölüm nedenlerinin tam olarak belirlenmesi için BM Minnesota protokolüne ( hukuk dışı, keyfi ve yargısız infazların önlenmesi ve soruşturulmasına ilişkin) uygun yöntemler ile kazı çalışmasının yapılması talep etmiştir.
KAZI GÜNLÜĞÜ
17.02.2012 tarihli çalışma
17.02.2012 tarihinde Dargeçit Cumhuriyet Savcısı, adli tıp Uzmanı, mağdur yakınları ve Dernek avukatları ile beraber Bağözü köyüne saat 10.00 civarında varılmış ve daha önce tespit edilen köyün girişinde sağ tarafta yer alan harabe evin hemen önünde bulunan alanda İş makinası yardımı kazı başlatılmışştır ancak zeminin kayalık olması ve daha önce de kazıldığına dair dolgu toprağa rastlanılmaması nedeni ile keşfin bitirilmesine karar verilmiştir. Hava şartlarının müsait olmaması nedeni ile yeni talep te bulunulmamıştır. Köy içerisinde gezen ve daha önce Dargeçit ilçesinde ki yurttaşlar arasında Şüpheli yer olarak tanımlanan kuyuya mağdur yakınlarında birisinin inmesi sonucu bulunan kemik parçasının şüphe uyandırması üzerine, kayıp yakınlarının arama çalışmasına son verilerek bulunan kemik parçası tutanak ile savcılığa teslim edilmiştir. Savcılık nezdinde köy de gösterilecek yeni şüpheli yerlerde kazı çalışması yapılması talebinde bulunulmuştur.
22.02.2012 tarihli çalışma
22.02.2012 tarihinde saat 10.00 civarında Bağözü köyünde daha önce kemik bulunan kuyuda tekrar çalışılmaya başlanılmıştır. Kuyunun köyün orta yerinde bulunduğu, eski bir doğal su kuyusu olduğu, içerisinde büyük taşların bulunduğu, yanmış odun parçalarının bulunduğu tespiti yapılmıştır. Kuyuya inen İşçi ve yardımcı olmaya çalışan kayıp yakınlarının insan kafatasına rastlamaları üzerine kuyuya adli tıp uzmanı ve kriminal görevlileri inmiş, kuyunun en dibinde elbiselerin içinde olmak üzere bir insana ait olduğu tahmin edilen kemikler bulunmuş ve delillendirilmiştir. Bulunan kemiklerin bir kısmının yanmış olduğu tespiti yapılmıştır. Kuyunun içinde bulunan tüm malzeme ve kemikler delillendirilerek kuyuda çalışma bitirilmiştir. Aynı gün öğleden sonra gösterilen diğer şüpheli yer olan köyün girişinde sağ tarafta bulunan evin arka tarafından yapılan çalışmada yıkılmış bahçe duvarının hemen dibine gömülmüş bir halde elbiseleri ile beraber 2 kişiye ait olduğu tahmin edilen kemikler bulunulmuş ve delillendirilerek çalışma sona erdirilmiştir.
24.02.2012 tarihli çalışma
24.02.2012 tarihinde savcılığa şüpheli yer olarak bildirilen ve bazı eski belediye görevlilerin teyit etmesi üzerine köyün yukarısında bulunan köy mezarlığı duvarının yanında bulunan alanda tekrar çalışılmaya başlanılmış toprak yüzeyinin kazılması üzerine şüpheli görülen bir yerde işçiler vasıtası ile yapılan çalışma da başı kıbleye doğru konulmuş üzerinde elbiseleri bulanan bir insan iskeletin rastlanılmıştır, Adli tıp uzmanı tarafından kemikleri delil torbalarına konulmak üzere alınmıştır.
25.02.2012 tarihli çalışma
25.02.2012 tarihinde yine mezarlığın yanında bulunan geniş ve düz alanda çalışılmaya devam edilmiş ancak herhangi bir emareye rastlanılmaması üzerine buradaki çalışmaya son verilerek başka bir şüpheli nokta da tekrar çalışma devam ettirilmiş ancak burada da herhangi bir emareye rastlanılmaması üzerine Bağözü köyü içinde deki çalışmaya son verilerek daha önce Savcılığa bildirilen Dargeçit ilçesinin hemen 1 km uzağında olan ve ılusu yolunun 2 metre aşağısında yer alan, iki çıkışı bulunan ve taş ile doldurulmuş halde bulunan kuyu da çalışılmaya başlanılmıştır. Kuyunun kol emeği ile açılmasının mümkün olmaması nedeni ağır iş makinesi yardımı ile açılarak çalışmaya devam edilmiştir. Kuyunun hemen ağzında hayvan kemiklerinin bulunduğu, kuyunun içerisinde atılmış halde büyük kaya parçalarının bulunduğu ve içerisine çöplerin atılmış olduğu, çöplerin altında tahminen 5-7 kişiye ait olduğu düşünülen, elbiseleri ile beraber kemiklerin bulunduğu, bulunan kemikleri birbirine karışmış olduğu tespiti yapılmış, Bulunan kemikler delil torbalarına alınarak kuyu temizlenmiş çalışma bittikten sonra kuyu kapatılmıştır.
SONUÇ VE KANAAT;
İnsan hakları heyeti olarak karşılaştığımız manzaranın insanlığa ait kelimeler ile ifade edilmeyeceğini belirtmek ister,
Bulunan cesetlerin kimlik tespitleri, ölüm nedenleri, öldürülme biçimleri, öldürülme tarihleri, kaç kişiye ait olduğu ve yaşları Adlı tıp kurumunun yapacağı çalışmadan sonra belli olacağı bilinmek ile beraber, kimliklerin tespiti veya tespit olunmaması halinde dahi şikayet hakkı kullanılacaktır Bununla beraber şu tespitleri kamuoyu ile paylaşma ihtiyacı duymaktayız;
1- Bağözü köyünde şüpheli olarak tespit edilen bütün yerlerde insan kemikleri bulunması nedeni ile toplu mezar alanı olduğu bu neden ile köyün tamamının şüpheli alan olarak kabul edilerek, delillerin karartılmaması için adli makamlar tarafında koruma altına alınması ve uzman kişilerden oluşacak bir araştırma komisyonun daha geniş bir araştırma yürütülmesi gerekmektedir
2- Köyün1992 ve 2000 yılları arasında güvenlik gerekçesi ile boşattırılmış olması, giriş ve çıkışların izne tabi olması, hakim tepede askeri noktaların bulunması nedeni ile gömülmelerin ve kuyuya atılmaların o tarihteki güvenlik görevlilerin bilgisi dahilinde gömüldükleri,
3- Kişilerin hiçbir hukuki, dini ve örfi kural dikkate alınmaksızın gömüldükleri veya kuyuya atıldıkları,
4- Gömülen veya kuyuya atılmış kişilerin normal bir ölüm sonucu yaşamlarını kaybetmedikleri,
5- Bir kısım cesetlerde bulunan elbiselerin sivil yurttaşların günlük yaşamda kullandıkları elbiseler oldukları ve elbiselerin üzerinde firma etiketlerinin bulunduğu
6- Bulunan cesetlerin Başvurucu ailelere ait çıkmaması halinde dahi gömülme veya atılma biçimi, kemiklerde ki şüpheler, diğer nedenlerden dolayı savcılık tarafında özenli ve ayrıntılı bir soruşturmanın yürütülmesi, olayın gerçekleşme biçimini ortaya çıkaracak şekilde dönemin güvenlikten sorumlu görevlilerini, Belediye görevlileri ve başkanlarının bilgilerine veya ifadelerine başvurulmasını,
7- Halen devam Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturmanın genişletilmesi ve etkin bir soruşturmanın yürütülmesini,
8- Faili meçhul cinayet, kayıp yurttaşların akibetlerini ortaya çıkarılacak tarafsız ve bağımsız bir komisyonun kurulması, Yine mezar açma işlemlerinin BM protokolune uygun bağımsız komisyonlar tarafından yapılmasını talep etmeyiz.
9- Bu soruşturma da Adli makamların delillerin toplanmasında duyarlılık gösterdikleri, adli tıp uzmanı ve yardımcılarının yeteri özeni gösterdiği tespiti yapılmıştır.
10- Yapılan çalışmanın kamuoyu ile paylaşılması ve Yargısız infazlar da ki dehşetin kamuoyu tarafından bilinmesi için söz konusu çalışma rapor haline getirilmiştir.
Av. Erdal KUZU Av.Hüseyin CANGİR Av.Faruk YİĞİT
Şube Başkanı Şube Yöneticisi Şube Yöneticisi
Beşir DÜNDAR Veysi AYDIN
Şube Yöneticisi Şube Yöneticisi
