Dünya genelinde 27.04.2020 tarihi itibariyle Covid-19 tanısı konulan kişi sayısı 2.989,420, hayatını kaybeden kişi sayısı ise 206,736 olarak kayıtlara geçmiştir[1]. Resmi açıklamalara göre hastalık 11.03.2020 tarihinde Türkiye’de de baş göstermiştir. 27.04.2020 itibariyle ülkemizde 110.130 kişide Covid-19 tespit edilmiştir. Ne yazık ki bu hastalardan 2. 805 kişi hayatını kaybetmiştir[2].
Salgın hastalık karşısında halk sağlığının korunması için hükümet tarafından bir dizi önlemler alındı. 16.03.2020 tarihinde ortaöğretim okulları ve üniversiteler tatil edildi. Devamında 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı olanların sokağa çıkması İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile yasaklandı. 3 defa 31 ilde İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile genel sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Önlem alınması gereken alanlardan birinin hapishaneler olduğu dikkate alınmış olsa da hapishanelere ilişkin Adalet Bakanlığı tarafından art arda açıklanan[3] önlemler pandemi karşısında yetersiz kalmıştır.
20 Mart 2020 tarihinde Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) mahpuslara ilişkin bir dizi ilkeler[4] yayınladı. 25 Mart 2020 tarihinde ise BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri bir çağrıda bulundu[5] ve 6 Nisan 2020 tarihinde de Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri yine bir çağrıda bulundu[6]. Bu ilke ve çağrıların ortak noktası cezaevlerinde bulunan mahpusların sayısının azaltılması ve pandemi kapsamında alınacak önlemlerin mevcut özgürlükleri kısıtlama noktasına varmaması idi. Yine BM İnsan Hakları Komiseri ve Avrupa Konseyi İnsan Haklar Komiseri bu çağrılarda açıkça gerekçesiz tutuklanan siyasi mahpusların serbest bırakılmaları talebinde bulundu. Oysaki Adalet Bakanlığının açıkladığı önlemler mahpusların aileleriyle görüşme hakkını tamamen ortadan kaldırıyor ve avukat görüşmelerini kısıtlıyordu. Yine İnfaz Yasası’nda “kısmi af” adı altında yapılan değişikliklerde siyasi mahpuslar kapsam dışı bırakılmıştı. Yine İnsan Hakları İzleme Örgütü “Türkiye hasta mahpusları büyük risk altında bırakıyor.” Diyerek bir çağrıda bulundu[7] .
13.04.2020 tarihinde Adalet Bakanlığı’nın açıklamasında[8] 5 açık hapishanede toplam 17 mahpusunun Covid-19 testinin pozitif çıktığı, 3 mahpusun hayatını kaybettiği, 1 mahpusun yoğun bakımda olduğu ve kalan 13 mahpusun tedavilerinin devam ettiğini açıkladı. Ayrıca 79 infaz koruma memurunun Covid-19 testinin pozitif çıktığını belirtilmiştir.
Her ne kadar Bakanlık tarafından yapılan açıklamada salgının kapalı hapishanelerde görülmediği dile getirilmiş olsa da Bafra Hapishanesinde tutuklu bulunan M.Y.’nin Covid-19 nedeniyle hayatını kaybettiği açıklanmıştır[9]. Aliağa(Şakran) Kadın Hapishanesinde 2 mahpusun karantina koğuşunda kaldığı, hapishaneye gelen doktorların ve bazı infaz koruma memurlarının Covid-19 testinin pozitif çıktığı öğrenilmiştir.
22.04.2020 tarihinde ise İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan yapılan yazılı açıklamada[10], İzmir Buca Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda 19 Nisan tarihinde bir hükümlüde Koronavirüs tespit edilmesinin ardından filyasyon çalışması yürütüldüğü ve 64 hükümlüde daha Koronavirüs testinin pozitif çıktığını belirtti. Savcılık Koronavirüs’e yakalanan toplam mahpus sayısının 65 olduğunu bildirirken, bu kişilerin hastanede tedavi altına alındığını duyurdu. Testi pozitif çıkan 70 yaşındaki kalp hastası bir hükümlüğünün ise yoğun bakımdan çıkarıldığı ve sağlık durumunun iyi olduğu açıklandı.
Bültenin tamamı için:
COVID-19 Hapishane İzleme: Haftalık Bülteni 2
[1] https://www.worldometers.info/coronavirus/?utm_campaign=homeAdUOA? ( E.T.27.04.2020)
[2] https://covid19.saglik.gov.tr/ (E.T. 27.04.2020)
[3] http://www.basin.adalet.gov.tr/Etkinlik/ceza-infaz-kurumlarinda-alinan-koronavirus-tedbirleri-30-nisana-kadar-uzatildi (E.T. 27.04.2020)
[4] https://www.ihd.org.tr/ozgurlugunden-yoksun-birakilan-kisilere-korona-virus-pandemisi-baglaminda-muameleye-iliskin-ilkeler/ (E.T. 27.04.2020)
[5] https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=25745&LangID=E (E.T. 27.04.2020)
[6] https://www.coe.int/en/web/commissioner/-/covid-19-pandemic-urgent-steps-are-needed-to-protect-the-rights-of-prisoners-in-europe (E.T. 27. 04.2020)
[7] https://www.hrw.org/tr/news/2020/04/03/340344 (E.T. 27.04.2020)
[8] https://www.pscp.tv/w/1eaJbQpzLOqGX (E.T. 27.04.2020)
[9] https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/coronadan-cezaevinde-ilk-olum-5734893/ (E.T. 27.04.2020)
[10] https://www.gazeteruzgarli.com/buca-cezaevinde-65-mahpusta-koronavirus-tespit-edildi/ (27.04.2020)
