IŞİD / DAİŞ isimli cihatçı çete yapılanmasının Orta Doğu’nun en kadim halklarından Ezidilere yönelik 3 Ağustos 2014’te Irak’ın Şengal bölgesinde ve Ezidi yurdunda gerçekleştirdiği soykırım saldırısının üzerinden 5 yıl geçti. İnsan Hakları Derneği (İHD) olarak Ezidiler’e yönelik gerçekleştirilen soykırım saldırısını bir kez daha kınıyor ve lanetliyoruz.
Ezidilerin daha önce (72 ferman) soykırım saldırılarına maruz kaldığı biliniyor. Bu son saldırı sonucunda da on binlerce Ezidi katledilmiş, binlerce Ezidi kadın köle yapılarak pazarlarda satılmıştır. Ağır insan hakları ihlallerine yol açan tüm bu saldırılar 21. yüzyılda hepimizin gözleri önünde gerçekleşmiştir. Böylesi ağır ihlaller karşısında başta BM olmak üzere ilgili mekanizmaların önleyici ve onarıcı görevlerini yerine getir(e)memiş olması bu organlar bakımından başarısızlıktan öte büyük bir utançtır.
Yaşanan soykırım saldırısına karşı Ezidi halkı Kürt Siyasal Hareketi’nin öncülüğünde ve desteği ile kendi savunmasını gerçekleştirmiş ve saldırıları püskürtmeyi başarmıştır. Diğer tüm halklar gibi, Ezidilerin de kendini savunma ve kendi geleceğini belirleme hakkı vardır. Her halkın ve her devletin bu hakka saygı göstermesi BM İnsan Hakları Sistemi’nin bir gereğidir. Bu kapsamda Irak’ın Şengal bölgesinde, Ezidileri korumayarak onların soykırıma uğramasını seyreden güçlerin, Ezidilerin kendilerini yönetme hakkına saygı duymak durumunda olduklarını bir kez daha belirtmek isteriz. Ayrıca ifade etmek isteriz ki Ezidilere yönelik tehdit tümden bertaraf edilmemiştir, bu nedenle hiçbir gücün Şengal’e yönelik saldırısına izin verilmemelidir.
Öte yandan, Ezidi halkının 2014 yılındaki Şengal ve Musul’a yönelik IŞİD / DAİŞ saldırılarından sonra mülteci durumuna düşerek sığındığı ülkelerdeki sorunları devam etmektedir. Ezidilerin kendi yurtlarına güvenli bir şekilde dönmesini sağlayacak tedbirler alınmalıdır.
Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin desteğiyle kurulduğu belirtilen “Kaçırılan Ezdileri Kurtarma Ofisi”nin, Temmuz 2019 itibariyle kurtarılan Ezdilerle ilgili paylaştığı veriler soykırım saldırısının yarattığı sorunların devam ettiğini göstermektedir. Ofisin paylaştığı bilgiler şöyle:
-Irak’ta yaşayan Ezidi sayısı: 550 bin
-IŞİD / DAEŞ saldırısı nedeniyle göç etmek zorunda kalan Ezidi sayısı: 360 bin
-Şengal’e saldırının düzenlendiği ilk günden bu yana yaşamını yitirenlerin sayısı: 1.293
-Babasız kalan çocuk sayısı: 2 .745
-Şimdiye kadar tespit edilen toplu mezar sayısı: 80
-Bombalanan inanç merkezi sayısı: 68
-Irak dışına kaçıp başka ülkelre sığınmak zorunda kalanların sayısı: 100 binden fazla
-Kaçırılanların sayısı: 6.417 (3.548 kadın, 2.869 erkek)
-Kurtarılanların sayısı: 3.509 (1.192 kadın, 337 erkek, 1033 kız çocuğu, 947 erkek çocuğu)
-Kurtarılmayı bekleyen Ezidi sayısı: 2.908 (1.323 kadın, 1.585 erkek)
Şüphesiz ki BM İnsan Hakları Konseyi’nin Haziran 2016’da Ezidi halkına yönelik 2014’te gerçekleştirilen IŞİD / DAİŞ saldırısını soykırım olarak kabul ve ilan etmesi önemli bir gelişme olmuştur. Bu vesile ile başta Türkiye olmak üzere tüm ülkeleri, Ezidilere yönelik DAİŞ saldırısını soykırım olarak tanımaya ve Ezidi halkının kendini savunma hakkına saygı göstermeye davet ediyoruz.
İnsan Hakları Derneği
Genel Merkezi
