ÖZGÜRLÜK MAHALLESİ’NDE BOŞALTMA VE YIKIM KARARI ALINAN 88 (SEKSENSEKİZ) KONUTA İLİŞKİN RAPOR
MEVCUT DURUM
Mersin İli Merkez İlçe Akdeniz Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Özgürlük Mahallesi’nde Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 08.11.2004 Tarihli (2004/139 Esas ve 2004/691 Karar No) kararı ile boşaltılıp yıkılmasına karar verilen 88 (Seksen sekiz) konut
ARAŞTIRMA VE İNCELEME
Mersin İli Merkez İlçe Akdeniz Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Özgürlük Mahallesi, 1970’li yılların sonlarından başlayarak Doğu, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu Bölgelerinden mevsimlik iş gücü göçü olarak göç eden yurttaşların bu bölgede yerleşmesiyle kurulmuş bir mahalledir. Mersin 1. Asliye Mahkemesi tarafından boşaltılıp, yıkılmasına karar verilen 88 (seksen sekiz) konutun yer aldığı alan yerleşim öncesi tarım alanı olarak kullanılmaktadır. Bu alan, 1972 yılından itibaren ekli dosyada örneği görüleceği üzere para karşılığı parça, parça senet karşılığı yerleşmek isteyenlere satılmış, yerleşimciler bu alana kurdukları konutlara yerleşmişlerdir. Söz konusu yerleşim alanında yaptığımız incelemede;
* Kamu ve yerel hizmetlerin mahalleye götürüldüğü,
* Konutların tümünün bu hizmetlerden bedelini ödeyerek yararlandığı, (elektrik, içme suyu, telefon)
* Konutların tümünün belediyeye kayıtlı olduğu (numaratajının olması), çevre-temizlik gibi vergilerin ödendiği,
* Eksiklikler olmakla birlikte mahallenin 30 yılı aşkın süredir yerleşime açık olduğu,
* Yerleşimcilerin büyük çoğunluğunun mevsimlik-geçici işlerde (çoğunlukla tarım sektörü) çalıştıkları, sosyal güvencelerinin ve birikimlerinin olmadığı, birikimlerini önemli oranda yaşadıkları konutlara yatırdıkları ve yoksulluk sınırının altında bir yaşam sürdürüp, kent çevresinde tutunmaya çalıştıkları görülmüştür.
88 (seksen sekiz) Konutun kurulu olduğu alan 1980 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile TCDD adına Tapu tescili yapılmış, bu tescilin üzerinden geçen 24 yıl sonra yerleşimciler hakkında 09.03.2004 yılında TCDD adına dava açılmış, 08.11.2004 yılında Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin verdiği kararla konutların boşaltılıp, yıkılmasına karar verilmiştir. Davalı 88 ailenin yaşam koşulları, çalışma biçimlerinin mevsimlik iş gücüne dayalı olması nedeniyle dava süresince Mersin dışında olmaları, Türkçe okuma, yazma bilme oranlarının düşüklüğü, ekonomik durumlarının davayı takip edebilecek düzeyde olmaması gibi nedenlerle savunma haklarını yeterince kullanamadıkları görülmektedir.
Bilirkişi raporları ve Akdeniz Belediyesi’nin mahkemenin müzekkeresine verdiği “imar ifrazının” mümkün olmadığı yazısına dayanarak davalı 88 (seksen sekiz) konut hakkında bu karar verilmiştir. Verilen karar 2008 yılına kadar uygulamaya sokulmamış, Mersin Limanı’nın özelleştirilmesi sonrasında ise büyük bir hızlılıkla uygulanmaya çalışılmaktadır.
Söz konusu alanın demografik verileri dikkate alındığında binin (1 000) üzerinde yurttaşın yaşadığı, işsiz, yoksul, sosyal ve ekonomik sorunlarıyla boğuşan, yaşamaya tutunan ailelerin sorunları, aynı zamanda da Türkiye Cumhuriyeti’nin de taraf olduğu, Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının güvence altına aldığı yerleşim hakkı, konut hakkı gibi insani ve temel haklarını çiğnemekte, binin üzerinde yurttaş belirsiz bir geleceğe doğru itilmektedir.
Mersin İnsan Hakları Derneği, Akdeniz Belediyesi Meclis üyelerinin bir bölümünün desteği ile yerleşim alanındaki mevcut durumu yerinde tespit etmiş, ekli dosyada yer alan belgeleri toplayarak oluşturduğu dosya ile sorunun insan hakları ve uzlaşma kültürü içinde çözümü konusunda adım atıp, olası ortaya çıkabilecek toplumsal huzursuzluk ve çatışmaları önlemek amacıyla Mersin Valiliği’ne görüşme için başvuru yapmış ancak valiliği’nin olumlu ya da olumsuz bir yanıt vermemesi nedeniyle bu görüşme gerçekleşememiştir. Bu nedenle Mersin İnsan Hakları Derneği, oluşturduğu dosya ve ekleri ve çözüm önerilerini ilgililer ve kamuoyu ile paylaşmaya karar vermiştir.
İNSAN HAKLARI DERNEĞİ’NİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Mersin Özgürlük Mahallesinde binin üzerinde yurttaşı yakından ilgilendiren, temel insan hakları ile yakından ilişkili bu sorun yurttaşlar-Akdeniz Belediyesi-Kamu yönetimi ile kentin sivil toplum kurumları arasında oluşturulacak uzlaşma ve insan hakları kültürü ile çözülmeli, olası sosyal huzursuzluk ve çatışmaların önüne geçilebilmelidir. Bu konuda;
* 88 (Seksen sekiz) konutun boşaltılıp yıkılması konusunda verilen mahkeme kararı, sosyal-insani açılardan sorunun çözümü bulununcaya kadar uygulanmamalı,
* Mersin Akdeniz Belediyesi ile görüşülerek 88 (seksen sekiz) konutun bulunduğu yerleşim alanı imar uygulaması içine alınmalı,
* Binin üzerindeki yurttaşın sorununa “polisiye” güvenlik vb gerekçelerle değil, insani ve sosyal bakış açısı geliştirilerek çözüm aranmalıdır.
İHD MERSİN ŞUBESİ
