06.02.2023 tarihinde saat 04.17’de Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerin hemen ardından İHD Hatay Şubesi bir heyet oluşturarak alanda aktif çalışmalarda bulunmuş ve gözlemler yapmıştır. Hatay’da bulunan bazı siyasi partiler, sendikalar, sivil toplum kuruluşları ve halkla sürekli diyalog içinde bulunulmuş ve bu yolla ulaşılamayan alanlar konusunda bilgiler alınmıştır.
Heyette, İHD MYK üyesi Servet Üstün Akbaba İHD Hatay Şube Eş Başkanı Mürsel Tonguç Salmanoğlu, İHD Hatay Şube Yürütme Kurulu Üyesi Selman Altınöz ve İHD Hatay Şube Mali Sekreteri Cemile Şakuroğlu yer almıştır.
Depremin İlk Üç Gününde Arama Kurtarma Çalışmalarının Durumu
İnsan Hakları Derneği Hatay Şube Yürütme Kurulu olarak depremin ilk üç günü Antakya, Defne, Samandağ, Kırıkhan ve Altınözü İlçelerinde yaptığımız alan çalışmalarında, temas içinde olduğumuz diğer Demokratik Kitle Örgütleri ve halktan edindiğimiz bilgiler doğrultusunda arama kurtarma ekiplerinin olmadığını ya da parmaklarla sayılacak düzeyde olduğunu tespit ettik.
Depremin ilk iki günü en çok yıkımının yaşandığı Antakya Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Cumhuriyet Caddesi, Fatih caddesi, Cebrail mahallesi, Kurtuluş caddesi, Küçük sanayi civarı 600 Konutlar, Atatürk caddesi ( Vali göbeği), Emek mahallesi ve özellikle Emlak evler Narlıca, Küçük dalyan ve Betonsan mahallelerinde yüzlerce en kaz halindeki binada sadece 10-20 arası arama kurtarma ekibinin olduğunu tespit ettik. Üçüncü gün aynı güzergâhta yaptığımız çalışmada arama kurtarma sayısının 30-50 arasında olduğunu tespit ettik. Tahminlerimiz göre üstte belirttiğimiz bahsi geçen mahallelerde ve caddelerde, 2 bin ve üzeri binanın yıkılmış olduğu düşünüldüğünde arama- kurtarma çalışmalarının ne kadar yetersiz olduğu açıkça ortaya çıkacaktır.
Depremin ilk üç günü AFAD, Kızılay ve Askeriye başta olmak birçok devlet kurumunun yeterli düzeyde sahada yer almadığı, arama kurtarma çalışmaları ve halkın diğer ihtiyaçlarını (barınma, beslenme, güvenlik sağlık vb.) karşılamada yetersiz oldukları tespit edilmiştir. Aynı şekilde başta Hatay Valiliği ve Hatay Büyükşehir Belediyesi olmak üzere, Antakya, Defne, Samandağ, Kırıkhan ve Altınözü belediyelerinde de kriz masalarının koordinasyonsuz şekilde yürütüldüğü arama kurtarma çalışmalarında ve halkın diğer ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kaldıkları tespit edilmiştir.
Arama kurtarma çalışmalarının çok yetersiz olduğuna şahit olmakla beraber, arama kurtarma çalışmalarına katılan gönüllüler ve halkın kendi imkânları doğrultusunda insanları enkaz altından çıkarmaya çalıştıklarını gözlemledik. İlk iki gün boyunca enkaz altından yüzlerce insanın seslerini geldiğine, bizler dâhil on binlerce insanın şahit olduğu tartışmasız bir gerçekliktir. Bu nedenle bizler dâhil, binlerce kişi AFAD’ı arayıp bilgilendirip yardım talep etmemize rağmen verilen adreslere hiç bir şekilde AFAD’ın gelmediğine de şahit olduk. Yüzlerce binada enkaz altında olan ve yardım isteyen kişileri, halk ve gönüllü ekipler ellerinde yeterli teçhizat ve ağır iş makineleri olmadığı için çıkaramadı. İlk iki gün kentin her noktasına girilebilecek çevre yolunun depremin ilk gününden itibaren kullanılabilir halde olmasına rağmen ağır İş makinelerinden Kepçe, Ekskavatör gibi birçok ağır iş makinesinin kent girişinde bekletildiğini, kent merkezine sokulmadığını, arama ve kurtarma çalışmalarında kullanılmadıklarını gözlemledik. Uluslararası arama kurtarma ekiplerinin, AFAD, Kızılay ve Askeriye gibi devlet kurumlarından çok daha hızlı hareket ettiklerini ve arama kurtarma çalışmalarında yer aldıklarını da gözlemledik. 3
Yıkımın yine en çok gerçekleştiği ilçelerden biri olan Defne İlçesinde de de ilk üç gün, Armutlu mahallesi, Elektrik mahallesi, Sümerler mahallesi Harbiye Dükkân Abbud bölgesi ve çevresi, Uğur Mumcu Bulvarı ve çevresi ve Samandağ yolu güzergâhında da Antakya İlçesinde olduğu gibi benzer durumun yaşandığı, arama kurtarma çalışmalarının halk ve gönüllü ekipler tarafından yürütüldüğü yaptığımız alan çalışmalarında gözlemlenmiştir. Aynı şekilde Altınözü İlçesinde merkezde ve köylerde yıkılan evlere halk kendi imkânları ile müdahale etmiş yakınlarını kurtarmaya çalışmıştır. Yine yıkımın en çok olduğu Samandağ ve Kırıkhan İlçelerinde de benzer durumların yaşandığını Arama Kurtarma ekiplerinin ilk üç gün yeterli düzeyde sahada yer almadığı, alan çalışmalarımızda ve sahada bulunan Demokratik Kitle Örgütleri ve halk ile temaslarımızdan tespit edilmiştir.
Raporun tamamına buradan erişebilirsiniz: HATAY İLİ DEPREM RAPORU
