İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi Hapishaneler Komisyonu’nun hazırladığı bu rapor, aşağıda isimleri belirtilen hapishanelerden İHD Ankara Şubesi Hapishaneler Komisyonu’na gelen başvurular, avukatların hapishanelere yaptıkları ziyaretler, mahpusların tarafımıza yolladığı mektuplar ve mahpus-aile görüşmelerinin tarafımıza aktarılması ile derlenen bilgiler sonucunda hazırlanmıştır.
2023 yılı Ocak-Şubat ve Mart ayları içerisinde derneğimize İç Anadolu Bölgesindeki 24 Kapalı Hapishanelerinden 89 kişi, diğer cezaevleri için 39 kişi olmak üzere toplam 128 kişi başvuru yapmıştır. Komisyonumuza yapılan başvurular ile ilgili olarak hak ihlallerinin ortadan kaldırılması için ilgili kamu kurumlarına gerekli yazılar yazılmıştır.
Hak ihlali ile ilgili olarak başvuru gelen İç Anadolu Bölge Hapishaneleri
- Afyonkarahisar 1 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi
- Afyonkarahisar E Tipi Kapalı Hapishanesi
- Bolu F Tipi Kapalı Hapishanesi
- Bolu/Gerede L Tipi Kapalı Hapishanesi
- Çorum L Tipi Kapalı Hapishanesi
- Düzce T Tipi Kapalı Hapishanesi
- Ereğli T Tipi Kapalı Hapishanesi
- Ereğli Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi
- Eskişehir H Tipi Kapalı Hapishanesi
- Kayseri/Bünyan 2 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi
- Kayseri/Bünyan Kadın Kapalı Hapishanesi
- Kırıkkale F Tipi Kapalı Hapishanesi
- Kırıkkale/Keskin T Tipi Kapalı Hapishanesi
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesi
- Kütahya T Tipi Kapalı Hapishanesi
- Samsun/Kavak S Tipi Kapalı Hapishanesi
- Sincan 1 Nolu F Tipi Kapalı Hapishanesi
- Sincan 2 Nolu F Tipi Kapalı Hapishanesi
- Sincan Kadın Kapalı Hapishanesi
- Sincan 2 Nolu L Tipi Kapalı Hapishanesi
- Sincan 3 Nolu L Tipi Kapalı Hapishanesi
- Sincan 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi
- Sincan 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi
- Tokat T Tipi Kapalı Hapishanesi
AÇLIK GREVLERİ
İç Anadolu Bölgesinde 2023 yılı Ocak-Şubat ve Mart ayı içinde 3 hapishanede yaşatılan hak ihlallerine karşı mahpuslar tarafından açlık grevi eylemleri yapılmıştır.
Afyon 1 Nolu T Tipinde mahpuslar hak ihlalleri ve ayakta sayım gerekçesiyle 2 Ocak 2023 tarihinde açlık grevi başlatmış, ancak 6 Şubat’ta meydana gelen depremden sonra açlık grevini sonlandırmışlardır.
Bolu F Tipi Kapalı Hapishanesinde tutulan bir mahpus yaşadığı sorunlardan kaynaklı olarak 14.06.2022 tarihiden itibaren ölüm orucu başlatmış, yapılan yazışmalar ve savcı ile yapılan görüşmelerden sonra 12 Mart 2023 tarihinde eylemini sonlandırmıştır.
Sincan 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde mahpuslar Nisan ayı başlarında 3’er günlük dönüşümlü açlık grevi başlatmışlar ve hala devam edilmektedir.
Samsun/Kavak S Tipi Kapalı Hapishanesine deprem bölgesinden getirilen mahpuslara uygulanan işkence ve kötü muameleye karşın 1 günlük açlık grevi yapılmıştır.
İHD’nin 20 Nisan 2022’de açıkladığı verilerine göre, hapishanelerde (en az) 651’1 ağır olmak üzere en az 1.517 hasta mahpus bulunmaktadır.
Tespit edebildiğimiz kadarıyla 2023 yılı Ocak-Şubat ve Mart Ayları içerisinde İç Anadolu Bölge Hapishanelerinde en az 32 mahpusun sağlık hakkı ihlal edilmiştir.
SAĞLIK HAKKINA ERİŞİMDE TESPİT EDİLEN HAK İHLALLERİ
- Tek kişilik bölmeli nakil araçları ile hastane sevkleri yapılmaktadır. Bu durum özellikle astım, epilepsi ve ağır hastaları olumsuz etkilemekte, risk teşkil etmektedir.
- Afyon 1 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesinde açlık grevine giren bir mahpus böbreklerinden rahatsızlanmıştır.
- Afyon E Tipi Kapalı Hapishanesinde % 84 engelli bir mahpusa diyet reçetesi verilmemiştir.
- Bolu F Tipi Kapalı Hapishanesinde tutulan Cemal Tanhan’ın durumu ağırlaşmasına rağmen “hapishanede yaşamını devam ettirebilir” şeklinde rapor düzenlenmiştir.
- Ereğli Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde bir mahpus engelli olmasına ve tek başına kalamaz raporu bulunmasına rağmen tek kişilik odada tutuluyor.
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesinde bir mahpusun bel fıtığı rahatsızlığı için yanında getirmiş olduğu ve Batman Devlet Hastanesi’nce kendisine yazılan bel korsesi verilmemiştir.
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesi erken açılmasından dolayı mahpuslar revire çıkarılamamıştır.
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesinde Suriye uyruklu, tek bacağının ampute olan bir mahpusun protez bacak talebi karşılanmıyor.
- Mahpuslar kelepçeli muayene edilmekte, kelepçeli olarak hastane sevkleri yapılmaktadır.
- Adli Tıp Kurumu tarafından, tam teşekküllü hastane ve üniversite hastaneleri tarafından “hapishanede kalamaz raporları” kabul edilmemiş ve ağır hasta mahpusların infazların infazları ertelenmemiştir. ATK bu kararlarda tıbbi ve etik ilkelerin dışında politik karar süreci yürütmektedir.
- Hasta mahpusların diyet yemek ihtiyaçları karşılanmamaktadır.
- Mahpusların diş tedavileri yapılmamaktadır.
- Hastane sevklerinde ağız içi arama yapılmakta, bu uygulama nedeniyle hasta mahpuslar hastaneye gidememektedirler.
- Ereğli Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde bir mahpusun hastaneye sevki esnasında, görevlilerin ‘sen konuşabiliyorsun o zaman iyisin ‘diyerek kendisini cezaevine geri getirdikleri öğrenilmiştir.
- Deprem bölgesinden sevk edilen mahpuslarda psikolojik rahatsızlıklar başlamış ve panik ataklar meydana gelmiştir.
- Kayseri Kadın Kapalı Hapishanesinde bulunan bir mahpusun kalbinde stent takılı olduğundan kaynaklı 6 yıldır düzenli olarak aksatmadan kullandığı ilaçları almakta sorun yaşadığı, ısrarlı ile geç alabildiğini ancak eksik aldığını ya da doktorun ilacını değiştirdiği zamanlarda ilaç alerji yaptığı için kullanamadığı, sürekli kalp ağrıları olduğunu, doktorların ve cezaevi yönetiminin bunları dikkate almadığını, yüksek tansiyon bunlar gibi bir çok benzeri hastalığın nüksettiği öğrenilmiştir.
- 1 Mart’ta Diyarbakır’dan Sincan Kadın Hapishanesine getirilen bir mahpusun yolda tansiyonu yükseldiği için burnu kanamış, yolculuğun 10. Saatinden sonra bir hastanenin acil servisine götürülmüş, dil altı hapı verilmiş, bir sağlıkçının gelip “beyin kanaması geçirmedi, burun kanaması geçirdi bir sıkıntı yok devam edebilirsiniz, yine bir yol üstü hastaneye kayıt yaptırın” dediği öğrenilmiştir.
- Sincan Kadın Kapalı Hapishanesinde tutulan bir kadın mahpusa kelepçeli muayene dayatması yapılmış, talep etmesine rağmen hekim tarafından bu talebi kabul edilmemiştir.
- Sincan 3 Nolu L Tipinde tutulan ve uzun yıllardır sedef hastası olan bir mahpusun ilacı değiştirilmiş, bu yüzden durumu kötüye gitmiş ve hastaneye çıkmak istediğinde de fiziki şiddete uğramıştır. Ayrıca ailesi tarafından gönderilen ve hastalığı dolayısıyla giymek zorunda olduğu pamuklu iç çamaşırları da kendisine verilmemiştir.
- Sincan 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde tutulan 74 yaşında ve ağır hasta olan mahpusun güneşe ışığı alan bir odada tutulması gerekmesine rağmen hala buna uygun olmayan bir odada tutulmaktadır.
- Tokat T Tipi Kapalı Hapishanesinde bulunan bir mahpusun ağır psikolojik sorunları olmasına rağmen tedavi edilmediği, yalnızca iğne yapıldığı, ailesine “beni kurtarın, intihar edeceğim” dediği öğrenilmiştir.
- Bolu F Tipi Kapalı Hapishanesinde tutulan Ferit Orak’ın bipolar bozukluk, vertigo, bağırsakta kolit, mide ülseri, hipvaktif mesane, astım, vücudun %42’sinde doku nakli, bel fıtığı, menüsküs gibi rahatsızlıklarının olmasına ve ataklar geçiriyor olmasına rağmen 16.12.2022 tarihinde tahliye olması gerekirken idare ve gözlem kurulu kararıyla 3’er ay olmak üzere 2 kez ertelenmiştir.
Raporun tamamı için: Ic Anadolu Hapishaneleri 2023 Ocak-Şubat-Mart Raporu
