Bilindiği gibi, İnsan Hakları Derneği 17 Temmuz 1986 tarihinde kurulmuştur. Bugün itibariyle 30 şubesi, 3 temsilciliği, yaklaşık 9 bin üyesi bulunmaktadır. Genel Merkez dahil şube ve temsilciliklerde 600 yönetici, gönüllü olarak görev yapmaktadır.
İnsan Hakları Derneği bünyesindeki bir eğitim kuruluşu olan İnsan Hakları Akademisi(İHD/Akademi), 10 yıl önce, 17 Temmuz 2010 tarihinde açılış dersi ile birlikte insan hakları eğitimine başlamıştı.
İHD/Akademi, o tarihte faaliyette bulunan 28 İHD şubesiyle 14 soruluk bir anket çalışması yapmış, Şubelerin %72’si Akademinin eğitim çalışması yapması doğrultusunda görüş bildirmiştir.
İHD/Akademi birazdan sözünü edeceğimiz ilk eğitim programını 2011 yılında uygulamıştır. Akademi zaman içinde hem bazı illerdeki şubelerde birim açılışlarını yapmış ( Diyarbakır 2012, İstanbul 2013, Adana 2015, İzmir 2017, Ankara, Çanakkale ve Batman 2019), hem de açılışı yapılan birimlerde ders programını uygulamıştır. Sonuç olarak dinamik bir süreç yaşanmıştır.
Eğitim programı, 2011 yılında 11 ders olarak başlamıştır. Bu derslerin adları şöyledir:
- İnsan haklarının türetilme kaynakları, çeşitleri ve özellikleri
- İnsan haklarının içerik ve uygulaması ile ilgili kavramlar, insan haklarına eleştirel yaklaşımlar
- İnsan haklarının korunması ve gerektirdikleri
- İnsan haklarının uluslararası alanda korunması ve uluslararası insan hakları rejimlerinin özellikleri
- Türkiye’de insan hakları, Türkiye’de insan hakları uygulamalarını belirleyen hukuk alanının dışındaki faktörler, azınlık hakları ve çok kültürlülük anlayışına yaklaşımlar
- Türkiye’de hukuk mevzuatı ve insan hakları
- Türkiye’de insan hakların ihlallerinin boyutları
- Sosyal haklar
- Türkiye’de insan haklarının korunması alanında mekanizmalar, başvuru yöntemleri ve eksiklikler
- İnsan hakları sivil hareketi ve Türkiye, 11) 21.yüzyılda gelişmeler karşısında aktivizmin yeni biçimleri ve araçlar
Zaman içinde ders adları, bölümleri, saatleri değiştirilerek ve bazı dersler birleştirilerek uygulanmış ve 2019 yılında, edinilen tecrübenin ışığında akademinin bilim/danışma kurulunda alınan karar doğrultusunda “zorunlu ders-seçimlik ders” ayrımına gidilmiştir.
Alınan karar doğrultusunda tüm birimlerde 2019 yılı başından itibaren 4 temel ders işlenmiştir. Bu dersler şöyledir:
- İnsan hakları teorisi, kavramlar ve felsefi boyut.
- a) İnsan hakları hukuku ve b) İnsancıl hukukun temel özellikleri,
- İnsan haklarının korunması, a)ulusal ve b)uluslararası koruma usul ve mekanizmaları
- Türkiye’de insan haklarının durumu, insan hakları hareketi ve İHD tarihçesi
2. ve 3.dersler her biri iki ayrı ders olarak da (a ve b olarak belirtilen) işlenebilecektir.
Akademinin ilgili birimlerinde yukarıda belirtilen zorunlu derslerin devamında 2019 yılında uygulanan seçimlik ders sayısı 18 olup adları şöyledir:
- İnsan haklarını savunma hakkı
- Yaşam hakkı
- İşkence yasağı
- Toplanma özgürlüğü
- İfade özgürlüğü
- Ekonomik, sosyal, kültürel ve dayanışma hakları
- Kadın hakları
- Eşitlik ilkesi ayrımcılık yasağı
- Mülteci hakları
- Azınlık hakları
- Halkların hakları, ulusların kendi kaderini tayin hakkı
- Çevre ve doğa hakkı
- Çevre ve iklim aktivizmi
- Barış hakkı
- Vicdani ret hakkı
- Çocuk hakları
- Sağlık hakkı
- LGBTİ hakları
Belirtilen konular her bir İHD/Akademi şubenin/birimin, seçimine bırakılmıştır.
İHD/Akademi derslerine İHD üyeleri, aday üyeleri, diğer insan hakları örgütlerinin üyeleri ve çalışanları katılabilmektedir. Derslere katılım ücretsizdir.
2011-2019 döneminde derslere toplam 900 yönetici ve üye katılmıştır. Eğitici olarak 100’den fazla akademisyen/uzman gönüllü olarak görev yapmıştır. Dersler, yüz yüze ve 25-30 kişilik dersliklerde işlenmiştir.
İHD/Akademi, Mart ve Nisan 2020 tarihlerindeki dersleri (Çanakkale ve İstanbul) pandemi koşullları nedeniyle ertelemişti. Yakın tarihlerde, pandemi koşullarında online eğitim programını uygulama kararı aldı. Program 16 Kasım-25 Aralık 2020 tarihlerini kapsıyor. 7 İHD/Akademi şube/ birimden 14’er kişinin katılımı ile aynı anda 98 kişi derslere katılmış olacaktır. Program yukarıda belirtildiği gibi 4 zorunlu ders ve katılımcıların çoğunluğunun seçeceği 6 seçilmiş konu başlığında gerçekleştirilecektir.(*)
Yüz yüze eğitimlerde, örneğin 2019 yılı eğitimlerinde 32 uzman görev yapmış, toplamda 111 yönetici ve üye eğitimlere katılmıştır.
Bu defa online eğitimde yukarıda belirtildiği gibi aynı anda 98 katılımcıya ulaşılacaktır.
Yakın bir tarihte, aynı eğitim programı, İHD/Akademinin birimlerinin bulunmadığı ama İHD Şubelerinin bulunduğu bu 7 ilin dışındaki şubelerimizdeki insan hakları savunucuları için de uygulanacaktır.
İHD bütün olağanüstü koşullarda çalışmalarını sürdürmüş bir insan hakları örgütüdür.
İHD/Akademi de pandemi koşullarında ara verdiği yüz yüze eğitim yerine, teknolojinin olanaklarından yararlanmak suretiyle insan hakları savunucularına yönelik online eğitim faaliyetlerini gerçekleştirecektir.
İHD / Akademi Güz Dönemi Programı
Okutulacak zorunlu derslere ek olarak sizlerden gelen tercihler ışığında programımızı hazırladık. Aşağıdaki tabloda derslerin tarihleri ve yürütücülerine dair bilgileri görebilirsiniz.
Tarih | Ders | Dersin Yürütücüsü |
16 Kasım 2020, Pazartesi | İnsan Hakları Genel Teorisi ve Kavramlar | Prof. Dr. Nilgün Toker |
23 Kasım 2020, Pazartesi | İnsan Hakları Hukuku ve İnsancıl Hukukun Temel Özellikleri | Dr. Kerem Altıparmak |
27 Kasım 2020, Cuma | Ulusal ve Uluslararası Koruma Mekanizmaları | Öztürk Türkdoğan |
30 Kasım 2020 Pazartesi | İHD, TİHV ve Türkiye’de İnsan Hakları Durumu | Bu oturum İHD ve TİHV başkanlarının konuşmalarıyla panel biçiminde düzenlenecektir. Konuşmacılar: Nevzat Helvacı, Yavuz Önen, Akın Birdal, Hüsnü Öndül, Yusuf Alataş, Reyhan Yalçındağ, Öztürk Türkdoğan, Eren Keskin ve Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı |
7 Aralık 2020 Pazartesi | İnsan Haklarını Savunma Hakkı | Osman İşçi |
7 Aralık 2020 Pazartesi | Yaşam Hakkı | Raci Bilici |
11 Aralık 2020 Cuma | İşkence Yasağı | Metin Bakkalcı |
14 Aralık 2020, Pazartesi | İfade Özgürlüğü | Levent Kanat |
18 Aralık 2020, Cuma | Kadın Hakları | Feray Salman |
21 Aralık 2020, Pazartesi | Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı ve Barış Hakkı | Elçin Aktoprak |
25 Aralık 2020, Cuma | Değerlendirme | İHD Akademi |