“Adil yargılama hakkını yok sayan ve mevcut anayasaya bile aykırı olan özel yetkili ve görevli ağır ceza mahkemeleri kaldırılmalıdır.”
14 Nisan 2009 tarihinde başlayan ve çeşitli tarihlerde devam eden KCK operasyonları kapsamında çok sayıda seçilmiş belediye başkanı, siyasetçi, insan hakları savunucusu ve sendikacı tutuklanmıştır. İHD Diyarbakır şube yöneticileri Roza Erdede ve Aslan Özdemir 14 Nisan 2009’dan beri, İHD Genel Başkan yardımcısı ve Diyarbakır şube başkanı Avukat Muharrem Erbey 24 Aralık 2009 tarihinden beri tutukludur. Haklarında açılan dava anadilde savunma noktasında kilitlenmiştir. Davanın ikinci duruşmasına 13 Ocak 2010 günü Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edilecektir.
İnsan hakları çalışmaları dışında, hiçbir yasa dışı çalışması olmadığını bildiğimiz arkadaşlarımızın tutuklu olarak yargılanmasını kabul edilemez buluyoruz. Tutuklu yargılama istisna, tutuksuz yargılanma ise kural olmalıdır. Ancak, bu evrensel ilke Türkiye’de ters düz edilmiştir.Yargıtay’ın ceza muhakemesi kanunun 102. maddesine getirdiği yorumlama tutuklamanın amacı dışında tamamı ile bir cezalandırma aracı olarak kullanıldığının açık ikrarıdır. Bu da Türkiye’de hukukun üstünlüğüne uygun bir yargı yapılanması olmadığını ve hukuk güvenliğinin bulunmadığını göstermektedir. Hiçbir şiddet eylemi ile suçlanmayan arkadaşlarımızın tutuklu yargılanması insan hakları çalışmalarına olan karşı duruşu da göstermektedir. Oysa yargı mensuplarının insan hakları çalışmalarını desteklemesi ve kolaylaştırması gerekmektedir. İçişleri Bakanlığı’nın 2004/139 Sayılı Genelgesiyle yürürlüğe konulan BM İnsan Hakları Savunucularının Korunması Bildirgesi bunu da içermektedir. Ancak, Türkiye her zaman olduğu gibi bu konuda da uluslararası taahhütlerini uygulamamakta ısrar etmektedir.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Türkiye’de demokrasi ve insan hakları sorunu olduğunu, bu sorunun en önemli halkalarından birinin de Kürt Sorunu olduğunu ısrarla dile getirmiştir. Kürt sorununun varlığını resmen kabul etmek zorunda kalan devletin, hala bu sorunun çözümünde demokratik ve barışçıl yöntemlere uygun bir çözüm üretmemesi sürecin sancılı yaşanmasına neden olmaktadır. Şiddet politikalarının egemen olduğu dönemde ve militarist yapıya uygun olarak teşkilatlanmış bulunan özel yargılama sisteminin başta Kürtler olmak üzere insan hakları savunucularına ve diğer toplumsal muhalefet kesimlerine yönelik hukuk dışı uygulamaları devam etmektedir. Bu mahkemelerce ceza muhakemesinin temel ilkeleri ihlal edilerek Türkiye’nin taraf olduğu başta Avrupa insan Hakları sözleşmesi olmak üzere uluslar arası insan hakları belgelerinde hükme bağlanan ilkeler özellikle Adil yargılanma Hakkı göz ardı edilmektedir. Mevcut anayasaya bile aykırı olan özel yetkili ve görevli ağır ceza mahkemelerinin ve bu mahkemelerinin işleyişini sağlayan ceza mevzuatının kaldırılması zamanı gelmiştir. İnsan hakları savunucuları, yargılanacaksa ancak olağan mahkemelerde yargılanabilir.
İnsan hakları savunucularına yönelik hukuk dışı uygulamalar sadece bu arkadaşlarımızla sınırlı kalmamıştır. Siirt şube başkanımız Vetha Aydın 16 Mart 2010’da tutuklanmış ve hala mahkeme önüne çıkmayı beklemektedir. Bu süreç zarfında çok sayıda İHD Üyesi de tutuklu olarak yargılanmaktadır. İnsan hakları savunucuları insan hakları ve demokrasi alanında atılacak her türlü olumlu adımı koşulsuz desteklerler. Ancak siyasal ihtiraslar uğruna demokrasicilik oyunu oynayan siyasal iktidarların durumunu da teşhir ederler.Siyasal iktidarın hukukun üstünlüğüne uygun bir yargı yapılanmasını gerçekleştirmesi ve herkes için hukuk güvenliğini teminat altına alması gerekmektedir. Mevcut ceza mevzuatındaki ifade özgürlüğünü engelleyen ve yasaklayan ceza maddeleri olduğu sürece, CMK’daki ağır tutuklama koşulları varlığını sürdürdükçe, terörle mücadele kanunu kaldırılmadıkça ve olağandışı yargılama faaliyetinde bulunan mahkemeler devam ettiği sürece hiç kimsenin güvende olamayacağını, siyasal iktidar mensupları dahil herkesin haksız yere tutuklanıp yargılanabileceğini de belirtmek isteriz. İnsan hakları savunucuları için talep ettiğimiz tutuksuz yargılanmayı ve adil yargılanma hakkını herkes için de istemekteyiz.
Yargılanan insan hakları savunucularının, seçilmiş belediye başkanları, siyasetçilerin ve sendikacıların tutuksuz yargılanmasını ve adil yargılanma hakkı ilkesine uygun bir yargılama yapılmasını talep etmekteyiz. İnsan hakları savunucularına, seçilmiş belediye başkanlarına ve sivil demokratik siyaset yapanlara özgürlük istiyoruz.
Osman Süzen
İHD Adıyaman Şube Başkanı
