Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesi ve Kırşehir Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde yaşatılan hak ihlallerini tespit etmek, ilgili kurum ve yetkilileri bilgilendirerek hak ihlallerinin sonlandırılmasını sağlamak amacıyla TUHAD-FED Ankara Temsilciliği, İnsan Hakları Derneği Ankara Şubesi, Çağdaş Hukukçular Derneği Ankara Şubesi, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Ankara Şubesi, Ankara Tabip Odası İnsan Hakları Komisyonu ve DEM Parti Milletvekilinden oluşan heyetle hem mahpuslarla görüşme gerçekleştirilmiş hem de sorunlarla ilgili olarak hapishane idaresi ile görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda tespit edilen hak ihlalleri doğrultusunda basına ve kamuoyuna da sunulan rapor hazırlanmıştır.
Raporda detayı verilmiş olan başlıca hak ihlalleri;
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesinde sorunların çözümü talepli olarak 13 Ocak 2025 tarihinde başlatılan dönüşümlü açlık grevinin 7 gün 1 mahpus şeklinde devam ettiği,
- Kullanım suyunun kirli, yağlı ve paslı aktığı, içmeye ve kullanıma uygun olmadığı
- Mahpuslar kurs ve atölyelerden faydalandırılmadıkları, açılan kurslar da “hoca bulunmadığı veya hocaların cezaevine gelmekte zorlandıkları için gelmedikleri” gibi gerekçelerle devam edilmediği,
- Mahpuslara sürekli olarak keyfi soruşturmalar açıldığı
- Mahpuslar aynı dosyadan yargılanmış oldukları arkadaşlarından uzak bloklarda tutulduğu ve aralarına adli ve farklı gruplardan mahpusların yerleştirildiği,
- Mahpusların aile görüş süreleri görüşmeye gelen kişi sayısına bölünerek bu durumun görüş hakkını engellediğini ve yine aileler tarafından mahpuslara getirilen eşyaların idare tarafından keyfi bir şekilde verilmediği,
- Adli ve diğer dosyalardan ceza almış olan mahpuslar havalandırma hakkından 2 saat yararlanırken ve siyasi mahpusların 45 dk ya da 1 saat yararlandırıldıkları
- Mahpusların yazdığı mektuplara ve dilekçelere idare tarafından el konulduğu, Dilekçelerin alındığına dair mahpuslara alındı belgesi ve sayısının verilmediği, mahpusların bu nedenle iadeli taahhütlü posta göndermeye mecbur edildiği bu gönderilen pahalı olması nedeni ile ekonomik bir külfet
- Hastane sevklerinde ağız içi aramanın dayatıldığı mahpusların bu nedenle tedavi olamadıkları Hastane sevklerinin çok uzak tarihlere verildiğinin çoğu zaman randevu alınamadığı
- Hasta mahpusların revire çıkma ve ilaç almada zorluk yaşadıkları, ilaçların aylarca geciktirildiği Uzman doktorun gerekli görüp yazdığı ilacı cezaevi doktoru tarafından yazılmadığı,
- Hapishanede intihar vakaları meydana geldiği,
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesinde mahpusların spor yapma haklarının kısıtlandığı, daha önce 3 koğuş olarak spora çıkabiliyorken kurum müdürünün değişmesi ile 2 koğuş şeklinde çıkmak zorunda bırakıldıkları
- Yemeklerin kaynar vaziyette ve plastik kaplarda verildiği, bu plastik kapların sağlığa uygun olmadığı, mahpusların metal kap taleplerinin kabul edilmediği, verilen yemeklerin porsiyonlarının küçük ve besin değerlerinin düşük olduğu,
- Kurum hekiminin mahpuslara yaklaşımının ideolojik ve ayrımcı olduğu,
- Adli mahpuslar spora 12 kişi çıkmalarına rağmen siyasi mahpusların 5-6 kişi şeklinde çıkarıldıkları Mevzuatta en az 10 kişi çıkılması yazılmasına rağmen bu hakkın politik mahpuslara kullandırılmadığı,
- Mahpusların koşullu salıverilmeleri ve denetimli serbestlik haklarının İdare ve Gözlem Kurulunun soyut ve subjektif kararlarıyla engellendiği,
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesinde görüntülü konuşma ACEP kabinleri teknik sorunlardan kaynaklı olarak kurulmadığı,
- Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesinde mahpusların kendi istekleri dışında oda değişimlerinin yapıldığı,
- Kırşehir Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde kapı vurma eylemi nedeniyle bazı mahpuslara 50 güne varan hücre disiplin cezası verildiği, yaklaşık 40 mahpusa da 2 yıla varan ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma disiplin cezaları verildiği,
- Kırşehir Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde mahpusların tek kişilik hücrelerde tecrit altında tutulduğu
- Kırşehir Yüksek Güvenlikli Tipi Kapalı Hapishanesinde ciddi hijyen sorunlarının olduğu, suların içilemez ve kullanılamaz durumda olmasından kaynaklı bazı mahpuslarda cilt hastalıklarının meydana geldiği, mahpusların yıkadıkları çamaşırları odalarında kurutmak zorunda bırakıldıkları, cezaevi idaresinin mahpusların çamaşır ipi almasına izin vermediği mahpusların kendi kıyafetleri ile yaptıkları çamaşır iplerine idarece el konulduğu
- Kırşehir Yüksek Güvenlikli Tipi Kapalı Hapishanesinde mahpusların, karşılaştıkları alanlarda birbirleriyle selamlaşmalarının engellendiği
- Oda aramalarının çok sık ve baskın şeklinde haftada 2-3 kez yapıldığı, aramalar esnasında mahpusların eşyalarının dağıtıldığı, yazılarına el konulduğu,
- Kırşehir Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde mahpuslara, havalandırmaya girip çıkarken, görüşe girip çıkarken her seferinde ayakkabı çıkartılmasının dayatıldığı bu durumu kabul etmeyen mahpuslara tutanak tutulduğu ve bunun tehdit mekanizmasına dönüştürüldüğü
- Mahpusların eğitim hakkının engellendiği
- Kürtçe kitapların mahpuslara verilmediği, inceleme adı altında 7-8 ay bekletildiği. Aram yayınevinden gelen kitapların Türkçe/Kürtçe olduğu fark etmeksizin “ideolojilerini güçlendireceği” gerekçesiyle mahpuslara verilmediği,
- Mahpusların ailelerinden uzak hapishanelere sürgün edildiği ve ailelerine yakın hapishanelere sevk taleplerinin kabul edilmediği, tespit edilen hak ihlallerinden bir kısmıdır.
BM Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nin 10. maddesinde açık bir şekilde “Özgürlüğünden yoksun bırakılmış̧ kişiler insani muamele ve insanın doğuştan kazandığı insan onuruna saygılı davranış görme hakkına sahiptir” denilmektedir. Yine BM Mahpusların Islahı İçin Temel Prensiplerin 1. maddesinde; “Bütün mahpuslara doğuştan sahip oldukları insanlık onurunun ve değerin gerektirdiği saygıyla muamele yapılır” denilmektedir. Mahpuslar tarafından, Kırşehir S Tipi Kapalı Hapishanesinde ve Kırşehir Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde insanlık onuruna yakışır muamele yapılmadığı, temiz suya ve gıdaya erişemediği, hasta olanların tedavilerinin aksatıldığı, iletişim ve bilgi edinme hakları engellendiği, tahliyelerinin engellendiği, ayrımcılığa uğradığı ve daha pek çok hak ihlallerine maruz kaldıkları aktarılmıştır.
Kırşehir S Tipinde mahpusların taleplerinin kabul edilmesini, her iki hapishanedeki mahpusların beyanlarında ve başvurularda belirtilen tüm hak ihlallerin sonlandırılmasını, insanlık onuru ile bağdaşmayan uygulamalardan vazgeçilmesini, mahpusların dilekçelerinin ve mektupların gönderilmesinin önündeki tüm engellerin kaldırılmasını, idare ve gözlem kurulu kararları ile soyut gerekçeler oluşturularak mahpusları denetimli serbestlik ve koşullu salıverilme hakkının ihlalinin engellenmesini, mahpusların özel yaşamlarına saygı gösterilmesini, ağız içi arama ve kelepçeli muayene uygulamalarına son verilmesini, sağlığa erişim haklarının sağlanmasını ve insan onuruna yaraşır bir yaşam tesis edilmesini talep ediyoruz.
İç Anadolu Bölge Hapishaneleri Hak İhlalleri İzleme Koordinasyonu
Ankara Tabip Odası İnsan Hakları Komisyonu
Çağdaş Hukukçular Derneği Ankara Şubesi
İnsan Hakları Derneği Ankara Şubesi
Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Ankara Şubesi
TUHAD-FED Ankara Temsilciliği
Raporun Tamamı: KIRŞEHİR YGC VE S TİPİ HAPİSHANE RAPORU
