İHD Diyarbakır şubesi kurulduğu 1988 yılından beri çeşitli baskı ve hukuk dışı uygulamalara maruz kalmıştır, Son olarak, 22 Mayıs 1997 Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’nün farklı birimlerinden yirmiyi aşkın polisin baskınına uğradı. Dernek binası rastgele ve disiplinsiz bir tarzda aramadan geçirildi, evrak ve arşivlere el konuldu. Aynı gün şube yöneticileri evlerinden gözlem altına alındılar.
İHD Diyarbakır şubesi, Diyarbakır Valiliğinin 23.05.1997 tarih 542 sayılı oluruyla emniyet müdürlüğünce faaliyetlerinden süresiz olarak men edildi. Aynı gün dernek binasının kapıları mühürlendi. Diyarbakır Valiliği derneğimizin faaliyetlerini men kararına dayanak olarak Dernekler Yasası’nın 54. maddesini gerekçe olarak gösterdi.
BAŞVURU MEKANİZMALARI ETKİN SONUÇ VERMEKTEN UZAKTIR
1-Diyarbakır İdare Mahkemesi Başkanlığına işlemin hukuka aykırılığından bahisle yürütmeyi durdurma ve iptal davası açıldı ancak dava aleyhimize sonuçlandı.
2-08.07.1997 tarihinde Dernekler Yasasında yapılan değişiklikle derneklerin faaliyetlerinden men kararının 24 saat içerisinde Asliye Hukuk Mahkemesinin onayına sunma zorunluluğu getirildi. Ancak Diyarbakır Valiliği bu zorunluluğu yerine getirmeyip kararını ilgili mahkemenin onayına sunmadı. Şubemizin avukatları talebiyle yasal değişiklikten 10 gün sonra Valiliğin kararını Mahkeme onayına sunmadığından dolayı yasada öngörüldüğü şekilde kendiliğinden hükümsüz olduğu ve Derneğin açılması gerekliliğinden bahisle Asliye Hukuk Mahkemesine başvuruda bulundu. Yasada açık hüküm bulunmasına rağmen Mahkeme talebimizi reddetti.
3-Dernekler kanununda valilik kararlarının ihtiyadi tedbir niteliğinde olduğu, üç ay içerisinde esas kapatma davası açılması gerektiği ifade edilmektedir. Valiliğinin Şubeyi faaliyetlerinden men kararından 6 ay sonra Dernek hakkında herhangi bir kapatma davası açılmadığı için valiliğin önceki kararının hükümsüz olduğundan bahisle, Asliye Hukuk Mahkemesinde Derneğin açılması talebiyle açtığımız davada Mahkeme aleyhimize sonuçlandı, zira mahkeme (hukuken) anlaşılmaz bir tavırla talebimizi reddetti. Yaptığımız başvurular aldığımız sonuçlar yargı bağımsızlığı ile yakından ilgilidir.
4-Gerek Derneğin faaliyetlerinden men edilmesi ve gerekse yapılan başvuruların etkin sonuç vermemesinden dolayı AİHS’den doğan hakların ihlalinden dolayı AİHK’na başvuruda bulundu, bu başvuruda işlemler devam ediyor.
5-22.05.1997 tarihinde Dernek yöneticilerinin gözaltına alınması ve arşivlerimizdeki belgeler gerekçe gösterilerek tüm yöneticiler hakkında Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcılığının 1998/422 Hazırlık Dosyası ile soruşturma başlatıldı ancak soruşturma bilinçli olarak hukuka aykırı bir şekilde 17 ay uzatılmıştır. Derneğin faaliyetlerinden men edilmesinden 17 ay sonra Terörle Mücadele Yasasının 7. maddesinin ihlal edildiği iddiasıyla Diyarbakır 2 Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesinde 10 Dernek yöneticisinin 2 ile 10 yıl arasında cezalandırılması ve Derneğin süresiz (temelli) kapatılması için dava açılmıştır. Davanın 2. duruşması 22.12.1998 günü yapılacaktır. İHD Diyarbakır Şubesinin açılıp açılmayacağı bu duruşma sırasında mahkemenin vereceği karara bağlıdır. Derneğin kapalı tutulmasını gerektiren hiçbir yasal gerekçe olmamakla birlikte hukuka aykırı bir kararın verilebileceğinden kaygı duymaktayız.
İHD Diyarbakır Şubesinin bölgede insan hakları ihlallerinin izlenmesi ve kamuoyuna duyurulması noktasında önemli bir işleve sahip olması, böylesi bir uygulamanın temel nedenini oluşturmaktadır. Bölgede temel hak ve özgürlüklerin ihlali olanca hızıyla devam ediyor. Ancak şubemizin faaliyetlerinden men edilmesi ve yöneticilerimizin faaliyetlerinin yasaklanmasından dolayı hak ihlalleri tespit edilememektedir. Bu da hak ihlalini gerçekleştirenleri cesaretlendirmekte, ihlallerin dozunu arttırmaktadır.
İnsan hakları savunucularıyla dayanışma içerisinde olmayı, İHD Diyarbakır Şubesinin açılması için girişimlerde bulunmayı arzuladığınıza inanmaktayız.
Derin Saygılarımla.
Av. Osman Baydemir
İHD Genel Başkan Yardımcısı
Diyarbakır Şube YK Üyesi
BAZI YETKİLİLERİN TEL ve FAX’LARI
1-Adalet Bakanı
90 312 417 39 54 (fax)
90 312 419 60 50 (tel)
2-İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı
90 312 419 16.03 (fax)
90 312 413 70 00 (tel)
3-Diyarbakır DGM Cumhuriyet Başsavcılığı
C.Başsavcısı : Nihat Çakar
90 412 222 15 48 (fax)
90 412 221 08 10 (tel)
