Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde bulunan mahpuslar cezaevinde sorunlar ve hasta mahpusların yaşadığı sorunlara ilişkin heyette bulunan kurumlara yoğun başvurularda bulunmuşlardır. Bunun üzerine söz konusu kurumlar bir araya gelmiş ve cezaevi sorunlarını tespit ve çözümü için bir heyet oluşturmuş ve heyet çeşitli temaslarda bulunmuştur.
Oluşturulan heyet aşağıdaki gibidir:
İHD Şırnak Şube başkanı Av. Emirhan UYSAL
İHD Şırnak Şube Sekreteri Av. Aycan İRMEZ;
İHD Şırnak Şube Yönetim Üyesi Av. Büşra Demir
Şırnak Barosu İnsan Hakları Merkezi Üyesi Av. İdris TANIŞ
Şırnak Barosu İnsan Hakları Merkezi ve Tuhad-Fed Üyesi Av. Fazilet TAŞTAN ARSERİM
TTB Üyesi Dr. Nebahat SUNAR
TTB Üyesi Dr. Sabahattin DEMİR
SES Üyesi Selahattin BARINÇ
Eğitim-Sen Üyesi M. Zeki İRMEZ”
HEYET GİRİŞİMLERİ
Heyet 13 Mart 2015 tarihinde Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevi Savcılığı ile görüşerek izin alınıp bu vesile ile cezaevine gidilerek cezaevinde bulunan hasta mahpuslar ile görüşme sağlamıştır. Cezaevindeki temaslar tamamlandıktan sonra Şırnak Devlet Hastahanesi Başhekimi ile bir görüşme yapılarak hasta mahpusların durumu istişare edilmiştir.
HEYET ÜYELERİNİN GERÇEKLEŞTİRDİĞİ GÖRÜŞMELER
1-Cezaevinde var olan sorunlar ile ilgili bilgi edinilmiştir.
2- Hasta mahpuslar ile ilgili sağlık durumları ve idarenin tutumu ile ilgili bilgi edinilmiştir.
ŞIRNAK T TİPİ ÖZEL GÜVENLİKLİ KAPALI CEZAEVİNDEKİ MAHPUS SAYISI
Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevinde 170’i siyasi 788’i adli olmak üzere toplam 958 mahpus bulunmaktadır.
Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevinde 8’i kadın 162’si erkek toplam 170 siyasi tutsak bulunmaktadır. “
ŞIRNAK T TİPİ ÖZEL GÜVENLİKLİ KAPALI CEZAEVİNDEKİ HASTA MAHPUS SAYISI
Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevinde 76 hasta mahpus bulunmakta olup bu hasta mahpuslardan 23’ü ağır hastadır. Adli hasta mahpus sayısı tespit edilememiştir.
Ağır Hasta olan siyasi mahpusların listesi aşağıdadır:
- Hikmet KARA
- Sezgin BACİ
- M. Emin SOSİN
- Mehmet BEHEM
- İzzettin SEVİLGEN
- Hüseyin BOZKURT
- Hiriş MEMBERİ
- Hasan ARSLAN
- Mehmet DURSUN
- Rıdvan TANIŞ
- Sıddık BATUR
- Yahya ALTIN
- Hulki GÜNEŞ
- Mehmet POLAT
- Nimetullah ÖZDAĞ
- Necman ÖNER
- Mustafa ÖZDEL
- Ramazan ÖZYİĞİT
- Mehmet DARGA
- Meryem ABİ
- Songül BAĞATIR
- Esmer AYAZ
- Zeynep ERDEM
GÖRÜŞME YAPILAN MAHPUSLAR
Şırnak T Tipi özel güvenlikli kapalı cezaevinde 3’ü siyasi 1’i adli toplam 4 mahpus ile görüşülmüştür.
Sedat ÇAYIR
Sezgin BACİ
Erdal ARALAN ( Adli)
Songül BAĞATIR
GÖRÜŞME YAPILAN MAHPUSLARIN SAĞLIK SORUNLARI VE GENEL SORUNLARA İLİŞKİN AKTARDIKLARI:
SEZGİN BACİ: 24 yıldır tutuklu bulunan şahsın servikal ve lumbal disk hernisi (bel ve boyun fıtığı)+KOAH olan şahıs 3 ay önce sol hemipleji (felç) geçirmiştir. O dönemde beyin cerrahi uzmanı fizik tedavi görmesi gerektiği düşüncesiyle fizik tedavi uzmanına sevk etmiştir. Ancak geçen süre içerisinde şahıs FTR uzmanına götürülmemiştir. Doktor heyetinden ‘cezaevinde kalamaz’ raporu düzenlenen şahsa sadece 3 aydır beyin cerrahi uzmanı yok denilerek şahsın heyet raporunu tamamlaması engellenmektedir. Ayrıca yazılan ilaçlar ancak 1 ay sonra kendisine ulaştırılmıştır.
ERDAL ARALAN: 5 yıl 6 aydır tutuklu, 10 aydır Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevinde bulunmakta, tahliyesine 5 ay kalmış. Şizofreni+depresyon+antisosyal kişilik bozukluğu tanılı doktor raporları mevcuttur. Daha önce açık cezaevine nakledilmesine ilişkin raporu 6 ay gecikmeli kendisine ulaştırıldığı için kapalı alan fobisi olan şahıs kapalı cezaevinde kaldığı süre boyunca psikotik ataklar geçirmektedir. Açık cezaevine nakil isteğinde bulunmasına rağmen nakli yapılmamıştır.
SONGÜL BAĞATIR: 22 yıldır tutuklu bulunan şahıs lumbal disk hernisi (bel fıtığı), geçirilmiş plevral efüzyon öyküsü bulunan şahsın acilen ilerlemiş fıtık dolayısıyla ameliyat olması gerektiğine dair uzman hekim raporu mevcuttur. Ancak plevral efüzyonun nüks etmesi ve cezaevi koşullarında ameliyat sonrası bakımı yapılamayacağından ve yara yeri enfeksiyonu ihtimali olmasından dolayı şahıs ameliyat olamamakta ve ilerlemiş fıtığı günlük hayatını idame ettirmesine engel olmaktadır. Bu durumla ilgili 2004’te cezaevinde kalamaz raporu almasına rağmen hala tahliye edilmemiştir.
SEDAT ÇAYIR: 24 yıldır tutuklu. Revirde kısmi iyileşme yapılmış. Cezaevi hekimi gerekli durumlarda hastaları uzman hekimlere sevk etmesine rağmen sevkler 1 aya kadar geciktiriliyor. Hastaneye götürüldüklerinde ring aracında bekletiliyorlar. Hekimin yazdığı ilaçlar ancak 45 gün sonra kendilerine ulaştırılıyor. Yemekler temiz değil ve kronik hastalara diyet yemeği verilmemektedir. Yemekler çeşit açısından fakir ve sağlıklı beslenmeye uygun değil. Koğuşlar standart 10 kişilik olmasına rağmen 18-20 kişi yerleştirilmektedir. Günlük 1 saat verilen sıcak su bu kadar kişiye yetmemektedir. Bu durum bulaşıcı hastalık riskini artırmakta ayrıca temizlik malzemelerinin verilmemesinden dolayı salgınlara zemin hazırlamaktadır. Hastalara özgü yataklar temin edilmemektedir.
GÖRÜŞMEDE HEYETİN YAPMIŞ OLDUĞU TESPİTLER
1- Ağır hasta tutsakların rapor işlemlerinin tamamlanmadığı ve geciktirildiği,
2- Askeri güvenlik gerekçesi ile hastaneye sevklerin çok geciktirildiği ve hastaların hastaneye sevk edilmediği,
3- Hastaneye sevk sırasında sağlık koşulları açısından elverişli olmayan RİNG araçlarının kullanıldığı,
4- İlaçların ödenek yokluğu nedeniyle geciktirildiği,
5- Şeker ve tansiyon hastalığı bulunan tutsaklara hastalıklarına uygun yemek verilmediği,
6- Fıtık hastalığı bulunan tutsaklara hastalıklarına uygun yatak verilmemesi sebebiyle hastalığın bir ileriki aşamaya geçilmesine neden olduğu,
7- Mesai saatleri dışında doktor olmadığından acil hastalıklara müdahale edilmediği,
8- 112 acil servislerine yapılan çağrılarda doktorun gelmediği ve sadece teknik elemanların gönderildiği,
9- Kapasitesi 10 kişilik olan koğuşlarda 20 kişinin kaldığı ve bu kişilerden bir kısmının yere yatak serme usulüyle kaldıkları, bu koğuşlarda küçük bir mutfak ve lavabonun olduğu ve bunun sağlık açısından yeni hastalıklara sebep olduğu ve temizlik sorunlarına neden olduğu,
10- Su sorununun halen devam ettiği,
11- İç mektupların bile 15 gün gibi uzun bir sürede ulaştırıldığı bu şekli ile mektupların geç ulaştırıldığı,
12- Günlük gazetelerin saat 17.00’dan sonra verilmesi sureti ile bilgi edinme hakkının ihlal edildiği,
13- Sosyal faaliyette bulunma hakkının haftada 10 saat olmasına rağmen bu sosyal faaliyetler de mahpusların 2 saat yararlandırıldığı, bu şekli ile sosyal yaşam haklarının ihlal edildiği ve ödül yönetmeliğinin uygulanmadığı,
14- Yemeklerin çok kötü ve yenilmeyecek derece de sağlıksız olduğu,
Tespit edilmiştir.
HEYETİN SORUNLARA İLİŞKİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
1-AĞIR HASTA MAHPUSLARA İLİŞKİN YAPILMASI GEREKEN ACİL İŞLEMLER
Cezaevi idaresi ve Şırnak cumhuriyet başsavcılığı tarafından da ağır hasta olduğu tespit edilen bu mahpuslara ilişkin doktor raporlarının bir an önce temin edilerek cezaevinde kalması sakıncalı olan mahpusların derhal tahliye edilmelerinin sağlanması gerekmektedir.
2- GÜVENLİK SORUNU
Bu sorunun idareden kaynaklı olduğu hasta mahpusların dışında olduğu ve bu nedenle idarenin gerekirse personel sayısını arttırmak suretiyle hastaların sevklerini geciktirmemesi gerekmektedir.
3- RİNG SORUNU
Hasta mahpusların ambulans ile hastaneye sevki bu sorunu çözecektir. Bunun için Şırnak’taki ambulans sayısı yeterli olduğu gibi gerekirse adalet bakanlığı cezaevine ait bir ambulans alarak bu sorunu kökten çözebilecektir. Mesai saatleri dışında gelen ve hasta taşımayla yükümlü ambulanslarda bir hekimin bulunması veya hastanın hastaneye götürülüp götürülmemesinin acil tıp teknisyeninin inisiyatifinde olmaması gerekmektedir.
4- ÖDENEK YOKLUĞU NEDENİYLE İLAÇ SORUNU
Hasta mahpuslara muayeneden 1-2 ay sonra ilaç verilmesi kabul edilebilecek bir durum değildir. Bu konu da Adalet Bakanlığının sözleşmeli eczaneler ile görüşerek ödenek yokluğu gerekçe gösterilerek hiçbir şekilde ilaç verilmemesi uygulamasından vazgeçmelerini sağlamalıdır.
5- ÖZEL HASTALIĞI BULUNAN MAHPUSLARA İLİŞKİN SORUN
Diyet yemeği verilmesi gereken şeker ve tansiyon hastaları ile buna benzer hastalığı bulunan mahpusların tespit edilerek sağlıklarına uygun yemek verilmesi sağlanmalıdır.
6- FITIK (DİSK HERNİSİ) HASTALARINA İLİŞKİN SORUN
Fıtık hastası olan mahpusların yatabilecekleri, hastalıklarına uygun yatak ve yastık temin edilmelidir. Temin edilmeyecekse dahi mahpusların kendilerinin temin edileceği ortopedik yatak ve yastıkların yaylı olduğu gerekçesi ile cezaevine sokulmaması uygulamasından vazgeçilmelidir. Ring aracında özellikle disk hernisi olan hastaların tutunabilmesi için kelepçelerinin açılması gerekmektedir.
7- MESAİ SAATLERİ DIŞINDA DOKTOR BULUNMAMASI SORUNU
Devlet hastanesinde mesai dışı sadece tutuklu ve mahpuslara bakmak için hekim heyeti oluşturulması sağlık sorunlarının çözümü noktasında etkili bir yol olacaktır.
8- 112 ACİL SERVİSİNDE DOKTOR BULUNMAMASI SORUNU
Cezaevine gönderilen 112 acil servisinde doktor bulundurulması sağlanmalıdır.
9- KOĞUŞLARIN KAPASİTE SORUNU
Koğuşların bir an önce kapasitelerine uygun sayıda mahpus bulundurulacak şekilde dizayn edilmesi elzemdir. Bu sorun Şırnak cezaevine dışarıdan getirilen mahpusların ikametlerine yakın bir cezaevine nakli ile mümkündür. Bu sorun çözülmedikçe koğuşlarda ve cezaevinin genelin de temizlik ve sağlık sorunları devam edecektir.
10- SU SORUNU
Su sorununun cezaevi idaresi ve belediyenin yapacağı koordineli bir çalışma ile biran önce çözüme kavuşması gerekmektedir.
11- MEKTUPLARIN ULAŞTIRILMASI SORUNU
Mektupların 15-30 günlük sürelerde ulaştırılması iyi niyetli bir yaklaşım olmayıp mektupların en hızlı şekilde ilgilisine ulaştırılması gerekmektedir.
12 – GÜNLÜK GAZETELERİN ZAMANINDA ULAŞTIRILMAMASI SORUNU
Günlük gazetelerin Şırnak’a ulaşmasına müteakip en geç bir saat içerisinde tutuklu ve hükümlülere ulaştırılması mümkündür.
13- SOSYAL FAALİYET HAKKI SORUNU
Sosyal faaliyetlerin yönetmeliğine uygun olarak on saate çıkartılması ve bunun mümkün olmaması halinde buna karşılık gelebilecek ödüllendirme, spor faaliyetlerinin sürelerinin uzun tutulması ve diğer etkinliklerle mahpusların sosyal faaliyet alanının genişletilmesi gerekmektedir.
14- YEMEK SORUNU
Yemek yapan şirketin uyarılarak yemekleri sağlık ve temizlik koşullarına uygun bir şekilde yapmaları talep edilmelidir. Buna uyulmaması halinde yemek yapan şirketin sözleşmesi feshedilerek başka bir şirketle anlaşma yapılmalıdır.
SONUÇ:
Tespit edilen eksiklilerin ve çözüm önerilerinin ilgili tüm kamu kurumlarına ve STK’lara gönderilerek soruların çözümü için talepte bulunulmasına karar verilmiştir.
GEREĞİ İÇİN:
- Adalet Bakanlığına
- TBMM
- HDP
- AKP
- CHP
- MHP
- Şırnak Cumhuriyet Savcılığı
- Şırnak Barosu
- Türk Tabipler Birliği
- KESK
- Türkiye Barolar Birliği
